Rozwój sieci wymiany wiedzy w celu wspierania praktyk i strategii gospodarki rolno-leśnej
Agroleśnictwo, które nazywane jest także gospodarką rolno-leśną, stanowi tradycyjną metodę uprawy roli, która zakłada hodowlę zwierząt, roślin uprawnych oraz drzew na tym samym terenie. Stosowanie takich praktyk może nie tylko przyczynić się do zwiększenia produkcji żywności, ale także poprawić stan siedlisk na obszarach wiejskich, przełożyć się na nowe usługi ekosystemowe, a także ulepszyć stan gleb, co zaowocuje dodatkowymi korzyściami z punktu widzenia różnorodności biologicznej. To zrównoważone podejście do rolnictwa cieszy się ostatnio większym zainteresowaniem interesariuszy w Europie oraz na całym świecie. Brak zrozumienia jego założeń, praktycznej wiedzy i skalowalnych modeli biznesowych spowalnia wdrażanie tego rodzaju rozwiązań. Konsorcjum projektu AF4EU(odnośnik otworzy się w nowym oknie), w którego skład weszło 12 instytucji partnerskich z 10 państw, promuje wykorzystanie agroleśnictwa poprzez rozwój sieci wymiany wiedzy. Celem inicjatywy AF4EU jest nadanie europejskiemu rolnictwu nowego kierunku, który sprawi, że stanie się ono bardziej odporne i zrównoważone, a jego działania będą wpisywały się w szersze cele dotyczące ochrony środowiska, ekologii i klimatu, przy jednoczesnym zapewnieniu rolnikom korzyści gospodarczych.
Jak agroleśnictwo może zwiększyć różnorodność biologiczną?
Jednym z przykładów agroleśnictwa badanych w ramach projektu jest wypas leśny - tradycyjna forma rolnictwa stosowana w Finlandii, która zakłada wypas owiec w lesie. Zastosowanie takiego rozwiązania umożliwia ochronę siedlisk wiejskich i przynosi korzyści dotyczące różnorodności biologicznej. W Zjednoczonym Królestwie wybrane sady jabłkowe obsadzono rabarbarem(odnośnik otworzy się w nowym oknie), wieloletnią rośliną rosnącą w zacienionych miejscach, która skutecznie wypiera chwasty, zwiększa różnorodność biologiczną i pozwala na rozwój populacji owadów zapylających. Belgijscy rolnicy eksperymentują z żywopłotami, które stanowią naturalne źródło niezbędnych składników odżywczych i minerałów dla zwierząt, dzięki czemu mogą zrezygnować z uzupełniania niedoborów innymi rodzajami paszy, jednocześnie pomagając dzikim zwierzętom, w tym ptakom i jeżom.
Rozwój sieci wiedzy w zakresie agroleśnictwa
Aby wspierać zrównoważone rozwiązania w zakresie agroleśnictwa, zespół projektu AF4EU wykorzystał sieć ośrodków wiedzy utworzoną w ramach projektu AFINET, nazwanej Regional Agroforestry Innovation Network(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (RAIN). W skład sieci RAIN wchodzą grupy badaczy, rolników i innych kluczowych interesariuszy, którzy dzielą się wiedzą, doświadczeniami i wyzwaniami związanymi z agroleśnictwem. W skład każdej sieci RAIN wchodzi także broker innowacji - osoba, która wyjaśnia rezultaty najnowszych badań naukowych rolnikom, jednocześnie przekazując potrzeby rolników badaczom. W ramach inicjatywy AF4EU powstało osiem nowych ośrodków RAIN w Belgii, Francji, Niemczech, Grecji, Irlandii, Portugalii, Słowacji i Hiszpanii. Wszystkie sieci RAIN są połączone dzięki brokerom innowacji. W ramach projektu powstała także Platforma Wiedzy AF4EU(odnośnik otworzy się w nowym oknie), która ma na celu usprawnienie przekazywania informacji i budowania potencjału w całej UE. Platforma stanowi centralne repozytorium informacji, które zawiera najlepsze praktyki, analizy modeli biznesowych, a także masowe otwarte kursy online (MOOC) na temat agroleśnictwa.
Zwiększenie zgodności z kluczowymi europejskimi strategiami
Kolejnym ważnym celem projektu było dostosowanie praktyk agroleśnictwa do kluczowych strategii europejskich, w tym Europejskiego Zielonego Ładu(odnośnik otworzy się w nowym oknie). W listopadzie 2025 roku zespół projektu AF4EU zorganizował sesję w Parlamencie Europejskim(odnośnik otworzy się w nowym oknie), podczas której zaznaczono znaczenie agroleśnictwa w realizacji tych strategii. W wydarzeniu politycznym na wysokim szczeblu wzięli udział europejscy decydenci, międzynarodowi eksperci i badacze, aby omówić najlepsze sposoby włączenia innowacji z zakresu agroleśnictwa do rolnictwa europejskiego. Dzięki wykazaniu korzyści ze stosowania praktyk agroleśnictwa, naukowcy mają nadzieję przyczynić się do modernizacji europejskiego rolnictwa i stworzenia bardziej zrównoważonego systemu żywnościowego.