Wspieranie praktyk rolnych sprzyjających różnorodności biologicznej
Różnorodność biologiczna może przyczynić się do poprawy stanu gleby, zmniejszyć zapotrzebowanie na nawozy i wspomóc proces przystosowania do skutków zmiany klimatu. Rolnikom często brakuje jednak narzędzi i informacji potrzebnych do skutecznego zarządzania tymi złożonymi systemami. Zespół projektu PATH2DEA(odnośnik otworzy się w nowym oknie) postanowił wypełnić tę istotną lukę. Badacze skupieni wokół tego finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu analizują, jak technologie cyfrowe mogą zwiększyć praktyczność rozwiązań agroekologicznych, pomagając rolnikom w zrozumieniu dynamiki ekosystemów, monitorowaniu różnorodności biologicznej i podejmowaniu świadomych decyzji w czasie rzeczywistym. Jak wyjaśnia Stefan Pfeiffer, koordynator projektu z ramienia Austriackiego Instytutu Technologii(odnośnik otworzy się w nowym oknie): „Agroekologia stanowi prawdziwie zrównoważony sposób uprawy, ponieważ opiera się na działaniu całych ekosystemów. Jednocześnie wdrażanie rozwiązań agroekologicznych zwiększa złożoność, w związku z czym rolnicy potrzebują narzędzi, które pomogą im zrozumieć zmiany i skutecznie nimi zarządzać”.
Określanie przeszkód utrudniających wdrażanie rozwiązań opartych na przyrodzie
Zespół projektu PATH2DEA rozpoczął prace od zbadania czynników, które powstrzymują rolników od wdrażania agroekologicznych narzędzi cyfrowych. W ramach badania ankietowego dostępnego w dziewięciu językach badacze zebrali odpowiedzi od 533 respondentów z ośmiu państw, w tym rolników, doradców i organizacji rolniczych wykorzystujących lub wdrażających systemy agroekologiczne i ekologiczne. Odpowiedzi wskazywały na niską dostępność informacji, nadmierną złożoność narzędzi oraz obawy dotyczące wykorzystania danych i prywatności. „Brakuje łatwo dostępnej wiedzy na temat narzędzi cyfrowych, które mogą wspierać agroekologię”, zauważa Pfeiffer. „Wiele z nich jest zbyt skomplikowane dla zwykłych użytkowników. Rolnicy potrzebują jasnych informacji, a także godnych zaufania narzędzi dostosowanych do ich potrzeb”.
Testy cyfrowych narzędzi agroekologicznych
Aby dowiedzieć się, jak narzędzia cyfrowe działają w praktyce, zespół projektu PATH2DEA nawiązał współpracę z sześcioma agroekologicznymi gospodarstwami pokazowymi w całej Europie - producentem warzyw szklarniowych i winnicami w Hiszpanii, spółdzielczym gospodarstwem rolnym we Francji, gospodarstwem agroleśnym w Belgii, gajem oliwnym we Włoszech i ekologiczną hodowlą zwierząt gospodarskich na Węgrzech. „Naszym celem było uwzględnienie zróżnicowanych gospodarstw w różnych regionach klimatycznych, aby uzyskać pełny obraz sytuacji”, mówi Pfeiffer. Projekty pilotażowe przełożyły się na szereg pozytywnych rezultatów zarówno dla różnorodności biologicznej, jak i dla klimatu. W Toskanii narzędzie wspomagania decyzji zorientowane na różnorodność biologiczną pokazało rolnikom, jak zmiany wpływają na owady zapylające i inne owady, które stanowiły źródło użytecznych informacji zwrotnych na temat ekologii. Wdrożony w Belgii system modelowania pomógł rolnikom zrozumieć zapotrzebowanie na cień i wodę upraw opartych na orzechach włoskich, wspierając bardziej świadome planowanie wspólnych hodowli drzew i roślin uprawnych. Zróżnicowanie gospodarstw demonstracyjnych uwidoczniło potrzebę dostosowania narzędzi cyfrowych do konkretnych warunków klimatycznych, glebowych i produkcyjnych, aby podejścia agroekologiczne i rozwiązania oparte na naturze były użyteczne w praktyce.
Fundament rolnictwa opartego na przyrodzie
Jednym z najważniejszych rezultatów prac w ramach projektu PATH2DEA jest otwarte repozytorium narzędzi i technologii cyfrowych, które obejmuje bazę danych, ramy oceny opracowane wspólnie z rolnikami oraz praktyczne przykłady zgromadzone w ramach prac. Repozytorium wykorzystuje mechanizm oparty na sztucznej inteligencji w celu gromadzenia aktualnych informacji przekazywanych przez dostawców technologii. Jego utrzymaniem zajmie się europejskie partnerstwo AGROECOLOGY(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Jak zauważa Pfeiffer: „Zdaliśmy sobie sprawę, że nie wystarczy tu prosta lista narzędzi. Dlatego opracowaliśmy platformę, która będzie stanowiła wsparcie dla rolników i nie zniknie po zakończeniu projektu”. Zespół projektu PATH2DEA finalizuje również 10-letni plan obejmujący obszary priorytetowe dotyczące rozwiązań cyfrowych wspierających agroekologię, w tym zapewnianie lepszego dostępu do technologii, sprawniejszą wymianę wiedzy, zarządzanie danymi kontrolowane przez rolników i modele biznesowe, które sprawią, że rozwiązania oparte na przyrodzie dla zrównoważonego rolnictwa staną się bardziej opłacalne. Rezultaty tych prac pokazują, że narzędzia cyfrowe mogą przyczynić się do rozwoju wiedzy ekologicznej, pomogą rolnikom reagować na sygnały dotyczące różnorodności biologicznej i sprawią, że uprawy agroekologiczne staną się bardziej praktyczne. W ten sposób pomagają położyć podwaliny pod opartą na przyrodzie i odporną przyszłość europejskiego rolnictwa.