W kierunku skutecznej terapii chłoniaka z komórek płaszcza
Chłoniak z komórek płaszcza (ang. MCL, mantle cell lymphoma) to chłoniak nieziarniczy, który początkowo reaguje na niektóre rodzaje wysokodawkowej chemoterapii, lecz później przechodzi w fazę progresji dając niepomyślne rokowanie dla pacjenta. Istnieje jednak możliwa terapia opierająca się na zastosowaniu kwasu retinolowego, w przypadku którego wykazano działanie hamujące w stosunku do kultur komórkowych pierwotnych chłoniaków MCL, a także określonych linii komórkowych. Ogólnym celem europejskiego projektu ANTICANCER RETINOIDS było zbadanie skuteczności stosowania retinoidów w potencjalnych terapiach farmakologicznych grupy chorób nowotworowych. Partnerzy projektu z ośrodka Centro di Riferimento Oncologico di Aviano we Włoszech na cel swoich badań wybrali chłoniaka z komórek płaszcza, koncentrując się przede wszystkim na określeniu szlaków związanych z działaniem retinoidów. Zespół odkrył, że w wyniku działania retinoidu ekspresja pewnych genów się zwiększała, a niektórych innych zmniejszała. Naukowcy stwierdzili również, że kwas retinolowy (ang. RA, retinoic acid) zapobiegał dalszemu różnicowaniu komórek nowotworowych, albo w sposób niezależny, albo w połączeniu z innymi czynnikami przeciwnowotworowymi. Jednym z działań autonomicznych było zwiększenie ekspresji białka wiążącego się z kompleksami, co prowadziło do inhibicji cyklinozależnej kinazy 4 (ang. CDK4, cyclin-dependent kinase 4) — enzymu niezbędnego do zapoczątkowania i podtrzymywania rozwoju nowotworów. Leczenie kwasem retinolowym zmniejsza również stężenie fosforylowanego (aktywnego) białka Akt, które uczestniczy w szlakach związanych z przeżyciem komórki. Natomiast w połączeniu z receptorem retinoidowym X (ang. RXR, retinoid X receptor) receptory kwasu retinolowego (ang. RAR, retinoic acid receptors) pośredniczą w hamowaniu wzrostu komórkowego chłoniaka z komórek płaszcza. Związek antywirusowy interferon-A (IFN-A) zwiększa antyproliferacyjny wpływ kwasu retinolowego na komórki MCL. Ponadto izomer cis-9 kwasu retinolowego w połączeniu z interferonem-A indukował apoptozę, czyli programowaną śmierć komórki. Na podstawie zebranych informacji, zwłaszcza odnośnie synergistycznego działania z interferonem-A, zaplanowano badania kliniczne mające na celu dalszą ocenę skuteczności w celu rozwoju farmakologicznego.
