Translacyjne podejście do rozwoju płci i przypisywania płci
Zaburzenia rozwoju płciowego (DSD) to grupa rzadkich schorzeń układu rozrodczego. Choć nie zagrażają życiu, DSD są źródłem wielu problemów zarówno dla instytucji medycznych, jak i samych chorych i ich rodzin, a tym samym w ogromnym stopniu pogarszają jakość życia ludzi. Celem finansowanego ze środków UE projektu EURODSD (Investigation of the molecular pathogenesis and pathophysiology of disorders of sex development (DSD)) było zidentyfikowanie związanych z tym schorzeniem profili biochemicznych, genetycznych i funkcjonalnych oraz udoskonalenie istniejących metod diagnostycznych. Ostatecznym celem było znalezienie nowych markerów, zarówno w steroidogenezie, jak i genetyce, pozwalających wyjaśnić naturalny przebieg omawianych zaburzeń. Stworzono unikatowy rejestr pacjentów zorientowany na bezpieczeństwo, wykorzystujący pseudoanonimowe dane pacjenta z połączoną platformą komunikacyjną wspierającą interakcje i wymianę danych między ośrodkami klinicznymi a badaczami. Tak zwana metoda „wirtualnego środowiska badawczego” została powtórzona w kilku innych wspólnych projektach dotyczących rzadkich chorób. Stworzono narzędzie DSDGeneChip w celu oceny 36 genów odpowiedzialnych za rozwój oraz syntezę i aktywność hormonów. Protokoły opracowane podczas tworzenia narzędzia GeneChip mogą być stosowane w metodach sekwencjonowania nowej generacji w celu szybkiego kierowania i sekwencjonowania wielu genów związanych z DSD. Badania epigenetyczne wykazały znaczne różnice we wzorcach metylacji między grupą kontrolną a pacjentami z zespołem niewrażliwości na androgeny – grupą pacjentów z DSD, w przypadku których nieprawidłowe działanie androgenu hamuje rozwój męskich cech płciowych. Wyniki te wskazują na istotny wpływ hormonów płciowych na metylację genów, a tym samym ekspresję genów określających różnice między płciami. Wykorzystując techniki chromatografii i spektrometrii, naukowcy z EURODSD przeprowadzili badanie ilościowe różnych steroidów w osoczu krwi i moczu. Dla różnych grup wiekowych i różnych chorób określono interwały referencyjne. Podkreślono znaczenie czasu dla modulacji aktywności androgenu i tworzenia fenotypów. Metody opracowane w ramach projektu EURODSD mają szansę doprowadzić do powstania czulszych, dokładniejszych, szybszych i skuteczniejszych metod diagnostyki DSD. Nowe informacje na temat naturalnego przebiegu DSD oraz działania androgenów przyczynią się do lepszego podejmowania decyzji w zakresie przypisywania płci i metod leczenia DSD.
Słowa kluczowe
Rozwój płciowy, płeć, DSD, diagnoza, EURODSD
