Koordynacja badań nad lekami przeciwmalarycznymi
Niemal połowa światowej populacji zamieszkuje obszary obarczone pewnym ryzykiem przenoszenia się malarii. Chemioterapia stanowi główną strategię leczenia i kontrolowania malarii. Jest ona spowalniana przez rozwój odporności pasożytów na stosowane obecnie leki. Wprowadzone ostatnio połączenie terapii zawierających artemizyninę znacząco udoskonaliło metody leczenia malarii. Wiele nowych cząstek chemicznych, nad którymi pracują naukowcy, wskazuje na obiecującą przyszłość dla nowych leków przeciwmalarycznych. Jednak większość potencjalnie przydatnych związków zostaje odrzuconych przed zakwalifikowaniem ich do fazy badań klinicznych. Tylko 1 na 10 związków, które zostały dopuszczone do fazy 1 prób klinicznych, otrzymuje dopuszczenie do sprzedaży wydane przez odpowiednie władze. Większość firm farmaceutycznych zrezygnowała z badań i rozwoju w zakresie odkrycia leku przeciwmalarycznego ze względu na nikłą perspektywę zwrotu poniesionych nakładów finansowych, a leki, nad którymi prowadzone są obecnie prace, niekoniecznie pokrywają się z harmonogramem wyeliminowania choroby. Szereg europejskich i międzynarodowych inicjatyw dotyczących badań nad lekami przeciwmalarycznymi jest hamowana przez rozdrobnione i nieskoordynowane programy oraz brak komunikacji. Dostrzeżono pilną potrzebę opracowania środków służących do identyfikacji i integracji priorytetów badawczych w celu stworzenia leków zgodnych z metodami akceptowanymi na poziomie międzynarodowym. W poszukiwaniu rozwiązania tego problemu finansowany ze środków UE projekt CRIMALDDI ("Coordination, rationalisation and integration of antimalarial drug discovery initiatives") utworzył konsorcjum składające się z afrykańskich i europejskich ośrodków prowadzących prace nad odkryciem i opracowaniem leku przeciwmalarycznego. Kluczowym celem było stworzenie skoordynowanego planu działań dla przyszłych programów badawczych oraz identyfikacja luk w aktualnych programach i planach. Dzięki serii spotkań, konferencji i specjalnie wspomaganych warsztatów partnerzy projektu porównali informacje o aktualnych światowych inicjatywach dotyczących opracowania leku przeciwmalarycznego, bieżących potrzebach i lukach, przyszłych badaniach oraz planach finansowania. Szczególną uwagę zwrócono na mechanizmy, technologie pomocnicze (np. testy i metody badań przesiewowych) oraz systemy pomocnicze, które należy utworzyć lub udoskonalić, aby przyspieszyć proces odkrycia i opracowania leku. Rekomendacje opracowane w ramach projektu CRIMALDDI dotyczyły opracowania nowych i szybkich metod badań przesiewowych dla wszystkich gatunków zarodźca malarii i wszystkich etapów jego życia, wyjaśniających mechanizm oporności na artemizyninę, identyfikację nowych celów dla leków oraz najskuteczniejszych sposobów wykorzystania wyników wysokoprzepustowych badań przesiewowych związków potencjalnie przydatnych do opracowania leku. Podkreślono również konieczność współdzielenia zasobów i technologii. Konsorcjum opracowało pięcioletni plan działania dotyczących opracowania nowych leków i technologii badań przesiewowych niezbędnych do kontrolowania i potencjalnego wyeliminowania malarii (http://www.crimalddi.eu/documents/BusinessPlanfinal.pdf). Wyniki projektu CRIMALDDI opublikowano (http://www.malariajournal.com/content/9/1/202) i przedstawiono Komisji Europejskiej w trakcie warsztatów, które odbyły się w Brukseli, oraz opracowano rekomendacje dotyczące ograniczenia zbędnego powielania wysiłków badawczych podejmowanych przez różne grupy badawcze. Wdrożenie propozycji przedstawionych w ramach projektu CRIMALDDI zależeć będzie od dokładnej analizy kosztów i ram czasowych.
