Terapia komórkowa w regeneracji nerek
Przewlekła choroba nerek (CKD) jest głównym kandydatem do terapii komórkami macierzystymi. Jest to jedna z głównych przyczyn śmiertelności i zachorowalności – dotyka 11% dorosłej populacji w krajach zachodnich. Może postępować i prowadzić do schyłkowej niewydolności nerek, której nie można wyleczyć i która wymaga leczenia nerkozastępczego, na przykład dializy lub przeszczepu nerki. Naukowcy z finansowanego przez UE projektu STAR-T REK (Set up and comparison of multiple stem cell approaches for kidney repair) badali potencjał terapii komórkami macierzystymi jako alternatywnego rozwiązania dla transplantacji narządów u pacjentów cierpiących z powodu niewydolności nerek. Podczas projektu badacze ocenili potencjał regeneracyjny komórek macierzystych pochodzących z różnych źródeł, ich zastosowanie kliniczne oraz wpływ na poziom choroby. Szczególną uwagę poświęcono komórkom macierzystym wyizolowanym ze szpiku kostnego, a zwłaszcza mezenchymalnym komórkom macierzystym, ze względu na ich działanie regeneracyjne obserwowane w kilku przedklinicznych modelach ostrego i przewlekłego uszkodzenia nerek. Ponadto wykorzystano rezydentne komórki macierzyste nerek do leczenia ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek. Ich izolacja opierała się na ekspresji antygenów powierzchniowych CD133 i CD24. Po przeszczepie do organizmu myszy z ostrą martwicą kanalików nerkowych komórki te wykazywały wyjątkową zdolność do wszczepiania się w nerki i znacząco poprawiły czynność nerek. Komórki macierzyste nerek wykazały również po raz pierwszy zdolność do naprawy uszkodzonych kłębuszków. W innej części projektu konsorcjum opracowało nowe techniki dotyczące organogenezy nerek. Celem pracy było zbadanie mechanizmów rozwoju nerek oraz sprawdzenie zdolności różnych typów komórek macierzystych do wytwarzania tkanki nerek. Nerka składająca się z wytworzonych za pomocą inżynierii tkankowej komórek wykazała zdolność prawidłowego połączenia z układem krwionośnym, co świadczy o potencjale sztucznych przeszczepów. Wyniki projektu STAR-T REK pokazują, że leczenie ostrego uszkodzenia nerek za pomocą komórek macierzystych jest możliwe, a w przypadku CKD wydaje się, że farmakologiczna modulacja funkcji komórek macierzystych nerek jest najlepszym rozwiązaniem.
Słowa kluczowe
Terapie regeneracyjne, przewlekła choroba nerek, STAR-T REK, mezenchymalne komórki macierzyste, komórki macierzyste nerek