Przeciwdziałanie miażdżycy tętnic
Główną przyczyną chorób układu krążenie jest odkładanie się płytek miażdżycowy na ścianach naczyń krwionośnych. Napływające dane stawiają pod znakiem zapytania dotychczasowe przekonanie, zgodnie z którym miażdżyca tętnic jest chorobą związaną ze złogami tłuszczu, i wskazują, że w patofizjologii tej choroby głównym winowajcą są stany zapalne. Dysponujemy jednak ograniczoną wiedzą na temat mechanizmów łączących stany zapalne z rozwojem miażdżycy tętnic. Dzięki finansowaniu UE uczestnicy projektu "European Collaborative Project on inflammation and vascular wall remodelling in atherosclerosis" (ATHEROREMO) przeprowadzili badania nad znaczeniem wynikających ze stanów zapalnych zmian w budowie naczyń w rozwoju miażdżycy tętnic. W ramach projektu połączono badania kliniczne z wysokoprzepustowymi analizami genomicznymi i lipidomicznymi oraz podstawowymi badaniami, na podstawie których naukowcy mieli nadzieję na zidentyfikowanie innowacyjnych celów molekularnych nadających się do wykorzystania w diagnostyce i terapii. Badacze odkryli niepokojąco silne powiązanie pomiędzy chorobami układu krążenia oraz stanami zapalnymi zębów, a także leczeniem kanałowym. Analizy genomiczne ujawniły, że powodem tego stanu rzeczy są bakterie — paciorkowce. Biorąc pod uwagę mechanizmy cząsteczkowe odpowiadające za zmianę kształtu ścian naczyń krwionośnych, członkowie konsorcjum zidentyfikowali nowe mechanizmy sygnalizacji zdarzeń w układzie odpornościowym, takie jak receptory rozpoznające wzorce komórek i chemokiny. Odkryli, że obniżenie poziomu chemokin zapobiega miażdżycy tętnic, wskazując tym samym, że zapobieganie niepożądanym stanom zapalnym może posłużyć jako strategia terapeutyczna. Alternatywne strategie leczenia mogą wiązać się z cofnięciem wywoływanych miażdżycą zmian ekspresji genów w ścianach tętnic. Z punktu widzenia diagnostyki badania prowadzone w ramach projektu ATHEROREMO umożliwiły zidentyfikowanie nowych metod obrazowania i biomarkerów lipidomicznych, które mogą przyczynić się do zmiany strategii klinicznej oceny zagrożenia stosowanych u pacjentów. Ponadto ustalono, że pomiary stężenia krążących ceramidów w celu zidentyfikowania osób zagrożonych chorobą układu krążenia okazały się skuteczniejsze od pomiarów cholesterolu. Te obserwacje umożliwiły również opracowanie nowy zestawów diagnostycznych. Działania realizowane w ramach projektu ATHEROREMO znacząco pogłębiły naszą wiedzę na temat stanów zapalnych oraz mechanizmów rozwoju miażdżycy tętnic oraz chorób układu krążenia. W ujęciu długofalowym wyniki projektu mają usprawnić prognozowanie i diagnostykę w przypadku osób z grupy wysokiego ryzyka, a także zapewnić nowe metody leczenia.
Słowa kluczowe
Miażdżyca tętnic, choroba układu krążenia, stan zapalny, atherosclerosis, ściany naczyń krwionośnych, chemokiny, markery lipidomiczne
