Terapia genowa w leczeniu dziedzicznej choroby skóry
DEB to rzadka, dotkliwa choroba genetyczna skóry spowodowana dziedzicznymi ubytkami kolagenu typu VII, na którą cierpi ponad 30 000 osób w Europie. Skóra pacjentów chorych na DEB jest niezwykle delikatna i podatna na powstawanie pęcherzy i bliznowacenie, natomiast w przypadku zranienia praktycznie nie goi się. Co więcej, w związku z tym, że kolagen typu VII związany jest z nabłonkiem wyściółki przełyku, pacjenci – przeważnie dzieci – są bardzo często niedożywieni z powodu urazu przełyku. Fizyczne cierpienie chorego można przyrównać do tego, jakie odczuwa osoba ciężko poparzona, przy czym w najcięższych przypadkach u osób dotkniętych tym schorzeniem dochodzi do rozwoju agresywnej formy raka skóry i przedwczesnej śmierci. Choć obecnie znane są podstawy genetyczne różnych form klinicznych DEB, nadal nie opracowano metody leczenia tej destrukcyjnej grupy chorób. Mając to na uwadze, finansowane przez UE konsorcjum zainicjowało projekt "Terapia genowa pęcherzowego oddzielania się naskórka: system modelowy na rzecz leczenia dziedzicznych chorób skóry" (Skintherapy), którego celem było stworzenie protokołu terapii genowej w leczeniu DEB. Podejście konsorcjum oparto na autologicznej transplantacji skóry, przeprowadzonej in vitro przy użyciu komórek macierzystych naskórka zmodyfikowanych genetycznie tak, by dochodziło do ekspresji COL7A1, genu mutującego w DEB. Na początek partnerzy projektu opracowali wektory i zoptymalizowali technologie transferu genów w celu dostarczania genu COL7A1 do komórek macierzystych naskórka ex vivo. Następnie komórek tych użyto do skonstruowania odpowiedników skóry oraz do oceny pełnej morfologicznej i funkcjonalnej rewersji fenotypu DEB. Przeprowadzono przedkliniczną ocenę tego podejścia in vivo w modelach zwierzęcych skórnej terapii genowej, mając za ostateczny cel podjęcie testów w fazie I/II prób klinicznych. Przełożenie podejścia zastosowanego w projekcie Skintherapy na podłoże kliniczne wymagałoby specjalnie utworzonych protokołów w zakresie generowania implantów skórnych, a także produkcji preparatów w postaci wektora wirusowego klasy klinicznej zgodnych ze standardami GMP/GLP. Niemniej jednak wygenerowany system modelowy okazał się ogólnie sprawny i bezpieczny, co czyni go atrakcyjną technologią mającą zastosowanie w wielu genetycznych zaburzeniach skórnych.
