Wykorzystanie wirusów w leczeniu nowotworów złośliwych
Adenowirusy onkolityczne mają znaną właściwość preferencyjnego zakażania i niszczenia komórek nowotworowych, pozostawiając prawidłowe komórki nietknięte. W odróżnieniu od wcześniejszych przypuszczeń adenowirusy onkolityczne nie tylko wywołują lizę komórek guza, lecz również indukują odpowiedź immunologiczną organizmu, skierowaną przeciw komórkom nowotworowym. Naukowcy z finansowanego przez UE projektu IMMUNOTHERAPY postanowili zbadać tę cechę pod kątem metod uzyskiwania długotrwałej odporności przeciwnowotworowej. W tym celu stworzyli modyfikowane genetycznie adenowirusy, u których dochodzi do ekspresji cytokiny: czynnika stymulującego tworzenie kolonii granulocytów i makrofagów, i które przyciągają komórki prezentujące antygen w pobliże guza. To podejście sprawia, że poddane lizie komórki guza działają jak szczepionka i indukują ustrojową odporność przeciwnowotworową. Podawanie wirusa w licznych modelach przedklinicznych dało bardzo obiecujące wyniki pod względem skuteczności przeciwnowotworowej i zapewniało również długo utrzymujący się efekt szczepionki. Te dane skłoniły naukowców do przejścia do testów klinicznych wirusa na pacjentach z nowotworami, u których nie sprawdzała się standardowa terapia. Modyfikacje wirusa i jednoczesne stosowanie chemioterapii umożliwiło dalszą poprawę działania terapeutycznego. Stwierdzono, że takie podejście łączone zmniejsza liczbę limfocytów T regulatorowych w otoczeniu guza. Naukowcy analizowali też alternatywną strategię wzmocnienia odpowiedzi odpornościowej, mianowicie oddziaływanie z receptorami toll-like (TLR), uczestniczącymi we wrodzonej odpowiedzi odpornościowej. Udało się z powodzeniem zmodyfikować genetycznie adenowirus onkolityczny w taki sposób, aby stymulował receptor TLR9 na komórkach dendrytycznych i wywoływał aktywację limfocytów T. Bardziej dalekosiężnym celem będzie wytworzenie metodami inżynierii genetycznej "superwirusa" do leczenia chorób nowotworowych. Strategia IMMUNOTHERAPY, która korzysta z aktywacji komórek poprzez receptory TLR i cząsteczek immunomodulatorów, umożliwi lepsze wyniki leczenia guzów.
