Bezpieczna tomografia komputerowa u dzieci
TK z użyciem promieni rentgenowskich jest metodą badań obrazowych, w której promieniowanie rentgenowskie przetwarzane są komputerowo, aby uzyskać obraz (wirtualne "warstwy") skanowanego obiektu. Ta nieinwazyjna technologia ma zastosowania diagnostyczne i terapeutyczne w rozlicznych chorobach. Wyniki kilku przeprowadzonych niedawno badań sugerują, że istnieje związek pomiędzy dawką promieniowania przyjętą podczas TK i późniejszym ryzykiem nowotworów złośliwych u młodych ludzi. Uważa się jednak, że ryzyko związane z narażeniem na niewielkie dawki promieniowania podczas skanów TK jest niskie. Finansowany przez UE projekt EPI-CT scalił trwające obecnie krajowe badania dotyczące zdrowia dzieci po zabiegach TK w Europie i zapoczątkował nowe badania w pięciu krajach (Belgii, Danii, Holandii, Hiszpanii i Norwegii). Naukowcy z 11 krajów, mający doświadczenie w dziedzinach epidemiologii, radiologii, biologii molekularnej, biostatystyki, medycyny klinicznej i dozymetrii będą prowadzić międzynarodowe badania kohortowe. Będą oceniać ryzyko chorób nowotworowych, zwłaszcza białaczki i guzów mózgu, po narażeniu na promieniowanie rentgenowskie. Do badań zarejestrowano już przeszło milion pacjentów pediatrycznych, przekraczając oczekiwany rozmiar kohorty. Rozpoczęto automatyczne wyodrębnianie danych skanów TK z systemów archiwizacji obrazów i komunikacji w 54 szpitalach z ośmiu krajów. Protokół opisujący metodykę badania EPI-CT w zakresie odtwarzania dawki, na którą narażone były poszczególne narządy, został już opracowany i opublikowany. Dane dotyczące okoliczności wykonywanych w przeszłości skanów TK zostaną pozyskane dzięki specjalnie zaprojektowanej ankiecie. Konsorcjum pracuje nad metodą optymalizacji jakości obrazów TK przy jednoczesnym zmniejszeniu dawki promieniowania, na jaką narażony jest pacjent. Badanie mechanizmów biologicznych wykazało, że naprawa komórek ulega upośledzeniu u dzieci przy wyższych dawkach promieniowania (1 grej (Gy)). Przejawiało się to zwiększeniem odsetka uszkodzeń cytogenetycznych. Nie można wysnuć wniosków dotyczących skanowania TK przy niskiej dawce promieniowania (0,04 Gy), z racji niedostatecznej mocy statystycznej badania. Te wyniki pokazują, że konieczne jest badanie in vitro o wystarczającej mocy statystycznej, aby określić wrażliwość dzieci w zależności od dawki z użyciem wiarygodnych i czułych biomarkerów. Wyniki badania EPI-CT opublikowano dotąd w siedmiu czasopismach medycznych, a także zaprezentowano na czterech konferencjach i warsztatach. W przyszłości wyniki projektu mogą zostać wykorzystane do zoptymalizowania jakości obrazowania TK i obniżenia dawki poprzez dostosowanie parametrów skanowania.
Słowa kluczowe
Tomografia komputerowa, dawka promieniowania, ryzyko nowotworów, wrażliwość na promieniowanie
