Nowa jakość badań nad laserami dzięki pracy zespołowej
W ciągu 50 lat, jakie upłynęły od uruchomienia pierwszego prototypu, lasery stały się nieodzownymi narzędziami w różnorodnych dziedzinach. Najważniejsze zastosowania znalazły w przemyśle wytwórczym, medycynie, komunikacji i metrologii (profilowanie powierzchni, nawigacja, geologia i inne). Dążąc do konsolidacji i wzmocnienia pozycji UE w tej kluczowej dziedzinie badań, naukowcy zainicjowali finansowany przez UE projekt Laserlab-Europe ("The integrated initiative of European laser research infrastructures II"). Strukturyzowane kontakty odgrywają kluczową rolę w wyznaczonym przez projekt Laserlab-Europe celu stworzenia jednolitego frontu europejskich badań nad laserami. Utworzono dwie sieci tematyczne (działania budowania kontaktów): jedną dla laserów dużej intensywności o ultrakrótkim impulsie (działanie NAUUL), a drugą dla laserów wysokoenergetycznych (działanie NAHEL). Ponadto nawiązano kontakt z dwiema afrykańskimi sieciami badań nad laserami, azjatycką siecią AILN (Asian Intense Lasers Network) i kilkoma partnerami z Ameryki Łacińskiej. Projekt Laserlab-Europe współpracuje też ściśle z dwoma komitetami Międzynarodowej Unii Fizyki Czystej i Stosowanej (IUPAP): Międzynarodowym Komitetem ds. Laserów Dużej Intensywności (ICUIL) i Międzynarodowym Komitetem ds. Przyszłych Akceleratorów (ICFA). Kilka działań ukierunkowano na usprawnienie międzynarodowego dostępu do ośrodków badań nad laserami. Zorganizowano dwie szkółki dla potencjalnych użytkowników. Odbywały się regularne zebrania Komitetu Przedstawicieli Użytkowników, wnoszące wkład w zarządzanie dostępem do infrastruktury i jego monitorowanie. Zainicjowano pięć wspólnych działań badawczych odpowiadających najnowszym globalnym tendencjom w badaniach nad laserami. Obejmują one badania nad zjawiskami attosekundowymi (działanie ALADIN) wyznaczające nowe granice w dziedzinie krótkotrwałych impulsów laserowych oraz badania nad miękkim promieniowaniem rentgenowskim (działanie SFINX) z wykorzystaniem laserów pracujących w niższych zakresach promieniowania rentgenowskiego. Działanie LAPTECH dotyczy laserowej akceleracji plazmy i generowania wiązek elektronów, natomiast działanie HAPPIE dotyczy europejskich instrumentów finansowania badań nad laserami o wysokiej mocy/szybkim powtarzaniu. Wreszcie w ramach działania OPTBIO pomyślnie zbadano trzy różne obszary zastosowań laserów w naukach biologicznych. W ramach projektu Laserlab-Europe pomyślnie skoordynowano proces tworzenia ujednoliconej europejskiej infrastruktury badań nad laserami, wykorzystującej liczne powiązania międzynarodowe i pozaeuropejskie. Prowadzenie dalszych wspólnych badań i rozwijanie sieci kontaktów powinno zapewnić ośrodkom europejskim centralną rolę w tej kluczowej dziedzinie.
