Szczepienia przeciwko patogenom dróg oddechowych przeznaczone dla noworodków
Infekcje dróg oddechowych, takie jak krztusiec (koklusz) dotykają co roku 40 milionów osób i można im zapobiegać stosując szczepienia. Stosowane obecnie strategie szczepień wymagają przynajmniej trzech dawek podawanych w odstępach od jednego do dwóch miesięcy w celu zapewnienia odpowiedniej ochrony. Jednak szczepienia rozpoczynają się zwykle dwa miesiące po urodzeniu, co oznacza dużą podatność na infekcje w przypadku dzieci poniżej szóstego miesiąca życia. Pomimo niedojrzałości układu odpornościowego w chwili urodzenia, poprzednie badania wykazały, że wczesne szczepienia przeciwko krztuścowi z wykorzystaniem bakterii Bordetella pertussis wywołują silną reakcję odpornościową. Finansowany ze środków UE projekt CHILD-INNOVAC zaowocował opracowaniem osłabionego szczepu bakterii B. pertussis zwanego BPZE1 i przeznaczonego do podawania w postaci żywej szczepionki donosowej. Takie działanie naśladowałoby naturalną infekcję bez wywoływania choroby. Testy przedkliniczne prowadzone na modelach zwierzęcych zapewniły bezpieczeństwo i stabilność takiej szczepionki, co zakwalifikowało ją do fazy prac klinicznych. Wśród najbardziej ekscytujących wyników projektu należy wymienić ochronne działanie szczepu BPZE1 u myszy w stosunku do niespokrewnionych wirusów układu oddechowego, takich jak syncytialny wirus oddechowy (RSV). Wykryto powiązanie tej intrygującej ochrony ze wzrostem liczebności regulacyjnych limfocytów T oraz wytwarzaniem interleukin IL-10 i IL-17. W następstwie harmonizacji protokołów badania dotyczących oceny immunologicznej do badania zakwalifikowano 400 dzieci w trzech krajach. W celu oceny czasu trwania, siły i różnorodności wyjaśnionych reakcji odpornościowych występujących po szczepieniu lub infekcji partnerzy opracowali testy służące do wykrywania swoistych dla B. pertussis limfocytów T z zapisaną pamięcią odporności oraz limfocytów B wydzielających przeciwciała. Opracowano metody produkcji donosowej szczepionki przeznaczonej dla ludzi i podano szczepionkę dorosłym zdrowym ochotnikom płci męskiej. Do celów próby należała ocena bezpieczeństwa, zdolność do tolerowania oraz reakcje odpornościowe na szczepionkę, jak również właściwości kolonizacyjne zmodyfikowanego szczepu bakterii B. pertussis. Dzięki udowodnieniu bezpieczeństwa szczepionki BPZE1 konsorcjum projektu CHILD-INNOVAC ułatwiło opracowanie dobrych praktyk produkcyjnych (GMP), przeprowadzenie badań toksykologicznych oraz przejście do fazy 1 klinicznej próby bezpieczeństwa realizowanej z udziałem ludzi. Szczepionki te wywrą korzystny wpływ na noworodki poprzez zapewnienie długotrwałej odporności na infekcje dróg oddechowych, w szczególności w krajach rozwijających się, gdzie wdrożenie szczepień przypominających może okazać się trudne do wykonania.
