Badania kliniczne nad nowotworami złośliwymi nadnerczy
Rak nadnerczy (ACC) i złośliwy guz chromochłonny (MPH) to nowotwory o bardzo złych rokowaniach i ograniczonych opcjach leczenia. Ze względu na ich rzadkość diagnoza jest często stawiana z opóźnieniem, co uwydatnia potrzebę stworzenia lepszych narzędzi diagnostycznych i poszerzenia wiedzy. Tylko wtedy możliwe będzie zapewnienie pacjentom optymalnej opieki. Jak dotąd niska zachorowalność na te nowotwory utrudniała prowadzenie badań klinicznych ze względu na dużą fragmentację i małe liczebności grup. Aby przezwyciężyć ten problem, uczestnicy finansowanego ze środków UE projektu ENS@T-CANCER (European network for the study of adrenal tumours - Structuring clinical research on adrenal cancers in adults) stworzyli europejską sieć, której celem jest zintegrowanie badań nad rakiem nadnerczy i złośliwymi nowotworami chromochłonnymi, zrozumienie mechanizmów molekularnych oraz opracowanie odpowiednich narzędzi diagnostycznych i terapeutycznych. Partnerzy zgromadzili próbki od wielu pacjentów, uzupełnione obszernymi uwagami klinicznymi i materiałem biologicznym. W badaniach translacyjnych udało się zidentyfikować nowe cele – m.in. receptory SF-1 i szlak sygnałowy WNT/β-katenina – które mogą pomóc opracować nowe strategie leczenia. Osiągnięto również znaczące postępy w standaryzacji technik immunohistochemicznych oraz interpretacji charakterystyk morfologicznych guzów w diagnostyce raka nadnercza. W przypadku ACC badacze zastosowali integratywne podejście genomiczne, które umożliwiło przeprowadzenie klasyfikacji molekularnej i pomogło zidentyfikować markery molekularne w oparciu o wyniki analizy zmian metylacji przy raku nadnerczy. Opracowane w ramach projektu markery epigenetyczne dla MHT wspomogą diagnostykę różnicową tej rzadkiej choroby. Z perspektywy klinicznej badacze przeprowadzili badania porównujące obrazowanie funkcjonalne z analizą zależnego od genotypu metabolizmu komórek nowotworowych. Interwencyjne badania kliniczne nad MPH, prowadzone wspólnie przez 16 specjalistycznych ośrodków klinicznych z siedmiu krajów Europy, pozwoliły sprawdzić skuteczność różnych protokołów terapii adjuwantowej. Razem wzięte, działania i odkrycia dokonane podczas realizacji projektu ENS@T-CANCER powinny doprowadzić do wdrożenia nowych standardów leczenia. Oczekuje się, że poprawi to wyniki leczenia pacjentów z rakiem nadnerczy. Ponadto utworzona sieć kliniczno-badawcza oraz opracowane rejestry z pewnością wspomogą dalsze badania w tej dziedzinie.
Słowa kluczowe
Nowotwór złośliwy nadnerczy, rak nadnercza, złośliwy guz chromochłonny, ENS@T-CANCER, badanie kliniczne
