Celowanie w mikrośrodowisko guza polepszy wyniki leczenia
Rak trzustki jest chorobą o wysokiej śmiertelności, a wskaźnik przeżycia 5-letniego wynosi mniej niż 5%. Do przyczyn tak złej prognozy należą późno występujące objawy oraz duży stopień oporności na leki chemioterapeutyczne. Nowe dane wskazują, że mikrośrodowisko gra kluczową rolę w regulacji proliferujących komórek guza, w tym podgrupy nowotworowych komórek macierzystych, i w związku z tym warunkuje ono zachowanie i chemiooporność guza. Uczestnicy finansowanego z budżetu UE projektu EPC-TM-NET(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (Targeting the tumour microenvironment to improve pancreatic cancer prognosis) postawili sobie za cel zbadanie raka trzustki oraz określenie, w jaki sposób mikrośrodowisko guza przyczynia się do nieskuteczności obecnie stosowanych terapii onkologicznych. Do zbadania molekularnych i biologicznych powiązań różnych składników podścieliska z komórkami raka trzustki naukowcy wykorzystali różne technologie genomiczne. Wygenerowali i scharakteryzowali modele in vitro oraz in vivo do badań mikrośrodowiska guza, a następnie przetestowali i zwalidowali metody diagnostyczne oraz terapeutyczne. W szczególności konsorcjum wygenerowało mysie modele do tworzenia nowatorskich strategii terapeutycznych. Dokonano oceny wpływu czynników zapalnych podścieliska na rozrost guza oraz jego lekooporność w przypadku nowotworu trzustki, a wyniki wskazują na rolę makrofagów w tym procesie. Badania kliniczne były próbą dostarczenia spersonalizowanej metody leczenia raka trzustki w przyszłości. Badacze ustanowili profile białkowe substytutu surowicy w podścielisku guza w celu identyfikacji pacjentów, którzy z największym prawdopodobieństwem odpowiedzą na określone leczenie. Planując nowe strategie terapeutyczne, naukowcy skupili swoje wysiłki na przebadaniu związków, które działają wybiórczo na mikrośrodowisko guza i promują zmianę obserwowanego charakteru nowotworu trzustki na słabo unaczyniony. W modelach przedklinicznych przetestowano kilka nowych związków nacelowanych na mikrośrodowisko guza (takich jak hialuronidaza) w połączeniu ze standardowymi lekami cytotoksycznymi. Przedłożono je następnie do badań klinicznych. Szczepionka DNA sporządzona na bazie antygenu guza ENO1 dała zachęcające efekty na modelu mysim stanów przedrakowych nowotworu trzustki, wydłużając przeżycie zwierząt. W przypadku prognostycznych i predykcyjnych biomarkerów badaczom udało się wskazać czynnik dopełniacza C5, LRG1 oraz trombospondynę, jako cząsteczki ulegające ekspresji różnicowej w osoczu pacjentów cierpiących na raka trzustki. Informacja ta może mieć duże znaczenie kliniczne dla szybkiego diagnozowania raka trzustki. Prace zespołu projektu EPC-TM-NET stanowią dogłębne studium roli, jaką odgrywa mikrośrodowisko w inicjacji raka trzustki, jego utrzymaniu oraz agresywności. Dokonane odkrycia mogą znacznie wydłużyć przeżycie pacjentów z rakiem trzustki poprzez zmniejszenie oporności guza na dostępne leki.
