Lepiej zrozumieć SLA
SLA jest postępującą chorobą zwyrodnieniową, na którą cierpi obecnie około 50 000 osób w Europie. Choroba ta jest obecnie nieuleczalna. Ujawnia się w dorosłości i w ciągu około trzech lat doprowadza do niewydolności oddechowej. Jedyny dostępny lek wydłuża życie o maksymalnie pół roku. Zadaniem finansowanego przez UE projektu EURO-MOTOR (European multidisciplinary ALS network identification to cure motor neuron degeneration) było odkrycie nowych szlaków wywołujących i modyfikujących SLA, aby móc opracować innowacyjne terapie. Aby zrealizować to zadanie, badacze gromadzili dane omiczne ze zharmonizowanych baz danych na temat ponad 1800 przypadków i 3254 kontroli, w tym dane kliniczne oraz informacje o narażeniu ze strony środowiska i o stylu życia. Jako że SLA jest chorobą rzadką, ogólnoeuropejski rejestr pacjentów będzie niezwykle cenny podczas przyszłych badań. Analiza proteomiczna ujawniła skład toksycznych agregatów białkowych. Badania metabolomiczne umożliwiły identyfikację częstych nieprawidłowości przemiany energii i innych szlaków związanych ze SLA i mutacjami tę chorobę wywołującymi. Ponadto badacze odkryli szereg biomarkerów choroby na podstawie profili ekspresji genów u pacjentów ze SLA. Walidacja in vitro i in vivo w modelach ALS ukazała szereg potencjalnych nowych celów terapii ALS (szlak sygnałowy efryny, HDAC6, ELP3, metabolizm lipidów i tlenu oraz naprawa DNA). Badania w ramach projektu EURO-MOTOR pozwoliły odkryć 6 nowych loci ryzyka ALS, w tym C21orf2 i NEK1. Zmieniło to dotychczasowe spojrzenie na SLA jako chorobę dziedziczoną według prostych reguł Mendla albo złożone zaburzenie, na które składają się tysiące polimorfizmów jednego nukleotydu (SNP). Uzyskana wiedza potwierdza odrębną lecz istotną rolę rzadkich wariacji w SLA. Łącznie wyniki projektu EURO-MOTOR mają ogromne znaczenie dla stratyfikacji pacjentów oraz rozpoznawania choroby i poradnictwa genetycznego. Scalenie danych genomicznych, transkryptomicznych i metabolomicznych oraz potencjalnych czynników środowiskowych pozwoli zaprojektować skuteczne metody leczenia.
Słowa kluczowe
Stwardnienie zanikowe boczne, EURO-MOTOR, C21orf2, NEK1
