Biomarkery predykcyjne w leczeniu przewlekłych chorób serca
Niewydolność serca, podobnie jak wiele innych chorób, to zespół różnych schorzeń, z których każde wymaga specjalnego leczenia. Leki, które jednej grupie pacjentów mogą przynosić duże korzyści, dla innej potrafią być bezużyteczne. Podczas projektu BIOSTAT-CHF (A systems biology study to tailored treatment in chronic heart failure) zidentyfikowano biomarkery molekularne braku reakcji na leczenie. Do badania włączono pacjentów z objawami nasilenia niewydolności serca po wstępnej stabilizacji z ponad 60 szpitali w 13 krajach europejskich. Ich leczenie zoptymalizowano zgodnie z wytycznymi dotyczącymi niewydolności serca Europejskiego Stowarzyszenia Kardiologii, stosując diuretyki, inhibitory konwertazy angiotensyny (enzymu ACE), beta-blokery i antagonisty receptora aldosteronowego. Dane i próbki sprzed leczenia i po nim uznano za odpowiednie do identyfikacji biomarkerów genomicznych i proteomicznych. Zespół opracował ponadto protokoły analizy biomarkerów i logistykę dostawy i magazynowania próbek. Badano nowe potencjalne biomarkery, takie jak angiogenina, osteopontyna i neurofilina. Badania asocjacyjne całego genomu ujawniły te spośród około 800 000 wariantów, które mogą przyczyniać się do odpowiedzi klinicznej u pacjentów. Jeden z nich, występujący na chromosomie 11, wykazuje silne asocjacje na poziomie całego genomu. Model przewidywania ryzyka wyniku leczenia pacjentów z niewydolnością serca powstał w oparciu o analizę proteomiczną. Modele przewidywały śmiertelność, konieczność hospitalizacji oraz oba te zdarzenia łącznie. Konsorcjum BIOSTAT-CHF dostarczy o wiele bardziej szczegółowych i zaawansowanych modeli ryzyka dla pacjentów z niewydolnością serca w porównaniu do tych dostępnych obecnie. Ma to duże znaczenie, ponieważ przewidywane spersonalizowane leczenie pozwoli zminimalizować ilość stosowanych leków, co z kolei doprowadzi do znacznego obniżenia kosztów opieki zdrowotnej. Projekt BIOSTAT-CHF dostarczył modelu do prognozowania odpowiedzi na leczenie, uwzględniającego demografię, biomarkery, analizę całego genomu i proteomikę. Z powodu samych rozmiarów badania, zakresu zbierania danych i prowadzonej nadal analizy, przełożenie ogromu uzyskanej wiedzy na praktykę kliniczną będzie wymagać czasu. Identyfikacja pacjentów, których odpowiedź na leczenie jest niezadowalająca, może przyczynić się do opracowania terapii celowanych niewydolności serca.
Słowa kluczowe
Biomarkery, przewlekła niewydolność serca, genomika, proteomika, terapie celowane
