Analiza zharmonizowanych biobanków na użytek badań naukowych
Zaawansowane badania medyczne muszą opierać się na analizie wysokiej jakości danych pochodzących z wielu biobanków i badań prowadzonych na kohortach. Aby możliwe było prowadzenie takich badań, konieczna jest ocena i regulacja procesów zbierania, przechowywania, zarządzania i interpretacji danych i próbek biologicznych w różnych biobankach. W projekcie BIOSHARE-EU (Biobank standardisation and harmonisation for research excellence in the European Union) badano i dokumentowano kwestie etyczne, prawne i społeczne (ELSI) dotyczące wymiany danych między biobankami/badaniami kohortowymi w Europie. W ramach projektu BIOSHARE-EU powstał szereg różnych narzędzi do opisu i prezentacji danych. Koncentrowano się też na wymianie i analizie danych oraz rozpoznawalności jednostek je przekazujących. Udało się opracować metody sprawnego gromadzenia danych i określić kluczowe parametry trybu życia, sytuacji społecznej i środowiska warunkujące skutki zdrowotne. Część narzędzi do harmonizacji, wymiany i zbiorczej analizy danych — w szczególności DataSHAPER, OPAL, Mica i DataSHIELD — znalazła zastosowanie w projektach naukowych w ramach BIOSHARE-UE, z których najważniejszy to projekt Healthy Obese Project. Podczas tej inicjatywy badano występowanie fenotypu "zdrowych osób otyłych" i czynniki go warunkujące. Inny projekt, Environmental Determinants of Health, poświęcony był skutkom zdrowotnym narażenia na hałas i zanieczyszczenie powietrza. W inicjatywie uczestniczyło łącznie 13 biobanków i badań kohortowych, które pomagały udoskonalić narzędzia. Dzięki prowadzonym badaniom lepiej poznano wpływ trybu życia i innych czynników ryzyka na zdrowie i choroby. Określono też najlepsze metody ustalania wpływu trybu życia i określonych czynników ryzyka na zdrowie. Wyniki projektu rozpowszechniano podczas spotkań ekspertów, w prezentacjach, publikacjach, biuletynach naukowych, tutorialach i filmach. Wprawdzie nie oczekuje się, że wyniki te przełożą się na produkty rynkowe, to mają one dużą wartość dla interesariuszy, zwłaszcza z perspektywy dalszych prac badawczo-rozwojowych.
Słowa kluczowe
Biobank, BIOSHARE-EU, standaryzacja, skutki zdrowotne, zdrowa otyłość