Innowacyjne szczepionki przeciwko pasożytom zwierząt
Dobrostan zwierząt zmniejszany jest przez infekcje pasożytnicze powszechne u bydła, owiec i kóz. Powoduje to zaburzenia żołądkowo-jelitowe, oddechowe i wątrobowe, które wpływają negatywnie na zrównoważoną wydajność produkcji oraz wymagają podawania leków. Jednakże pojawianie się na całym świecie lekoopornych szczepów pasożytów wymaga alternatywnych rozwiązań, takich jak szczepionki. Celem finansowanego przez UE projektu PARAVAC (Vaccines against helminth infections) było stworzenie szczepionek przeciw licznym pasożytom dla inwentarza żywego, takim jak Haemonchus contortus, Cooperia oncophora oraz motylica wątrobowa (Fasciola hepatica). Jak dotąd naukowcy użyli białek rekombinowanych lub wyizolowanych z wydzielin pasożytów, lub innych, występujących w żołądku zarażonych zwierząt. Uczestnicy projektu PARAVAC z powodzeniem stworzyli i wprowadzili na rynek komercyjną szczepionkę do zwalczania Haemonchus contortus u owiec, bydła i kóz. Ponadto stworzono skuteczne prototypy szczepionek przeciw Cooperia oncophora u bydła oraz Fasciola hepatica u owiec i bydła. Skuteczność szczepionek zwalidowano w badaniach terenowych na całym świecie nad inwentarzem żywym w gospodarstwach lub wolno wypasanym. Znaczne wysiłki poświęcono zdefiniowaniu ochronnych odpowiedzi immunologicznych indukowanych przez te szczepionki, jak również wyjaśnieniu mechanizmu ich unikania przez pasożyty. Naukowcy wykorzystali również nanocząsteczki oraz biofilmy bakteryjne, które zastosowano jako nośniki do dostarczania szczepionek. Nanocząsteczki okazały się obiecujące w przypadku bezpośredniego dostarczania antygenu do błony śluzowej jelita psów podczas szczepienia przeciw tasiemcowi bąblowcowemu, jako że może on powodować śmiertelną chorobę u ludzi. Istotnym aspektem projektu PARAVAC było rozpowszechnienie wyników jego prac. Aby poznać oczekiwania wobec szczepionki, partnerzy projektu ściśle współpracowali z przemysłem weterynaryjnym, stowarzyszeniami hodowców i innymi interesariuszami. Reasumując, wyniki projektu PARAVAC mogą wpłynąć na poprawę zdrowia inwentarza żywego poprzez zwalczanie infekcji powodowanych przez helminty. Jako że hodowla inwentarza żywego jest społecznie, ekonomicznie i politycznie bardzo istotna dla UE, szczepionki pomogą zminimalizować straty ekonomiczne. Ponadto mogą one zmniejszyć skażenie środowiska oraz znacznie zminimalizować rozwój oporności na środki przeciwhelmintowe.
Słowa kluczowe
Zwierzę, pasożyt, szczepionka, inwentarz żywy, badania terenowe, odpowiedź odpornościowa, nanocząstka, biofilm