Szkolenia dla naukowców dotyczące wapnienia
Wapnienie to proces fizjologiczny o fundamentalnym znaczeniu dla wzrostu i rozwoju wielu organizmów morskich. Odgrywa on również istotną rolę w tworzeniu habitatów morskich i cyklu biogeochemicznym. Celem projektu "Calcification by marine organisms" (CALMARO) było przeszkolenie młodych naukowców z zakresu mechanizmów wapnienia oraz procesów, w których udział biorą węglany biogeniczne. Przymiotnik biochemiczny oznacza, że węglany te są wytwarzane przez organizmy żywe lub w ramach procesów biologicznych. Biologiczne procesy wapnienia obejmują wytwarzanie kryształów węglanu wapnia, które są wykorzystywane przez florę i faunę morską do budowy skorup i szkieletów zapewniających ochronę tym organizmom. Zmiany w warunkach środowiskowych, takie jak globalne ocieplenie, mogą wpływać na mieszanie wód oceanicznych oraz obieg składników pokarmowych, natomiast zakwaszanie wód oceanicznych może wywierać wpływ na biologiczne procesy wapnienia. Nie ustalono jeszcze wpływu wzrostu temperatury oraz zakwaszenia powierzchniowych wód oceanicznych na organizmy morskie, dlatego postanowiono szczegółowo zbadać te zagadnienia w ramach sieci szkoleniowej CALMARO. Uczestnicy projektu mieli do dyspozycji środowisko badawcze, które umożliwiło im badanie procesów wapnienia oraz wrażliwości na zmiany w warunkach środowiskowych. Zakres badań rozszerzono od poziomu komórkowego, poprzez organizmy, aż do poziomu całych populacji, ekosystemu, a także poziomu regionalnego i globalnego. Program szkoleniowy projektu CALMARO wsparty jest na trzech filarach, którymi są: spersonalizowane programy, działania realizowane w ramach sieci oraz rozpowszechnianie informacji. W ramach sieci szkoleniowej udostępniano wyjątkową wiedzę naukową z dziedziny procesów wapnienia, a jej działania objęły swoim zakresem różne instytucje. Dzięki temu możliwe było korzystanie z różnych metodologii pracy naukowej stosowanych w państwach uczestniczących i organizowanie działań szkoleniowych o zakresie szerszym niż działania podejmowane przez poszczególne instytucje. Ustalenia naukowe wskazały, że na procesy wapnienia na poziomie komórkowym wpływa zakwaszenie i temperatura wód oceanicznych. Organizmy morskie, w tym gatunki o znaczeniu gospodarczym, takie jak małże i ryby, największą wrażliwość wykazują w pierwszych etapach cyklu życiowego. Znacznie większą odporność stwierdzono na poziomie ekosystemów, choć nie zbadano jeszcze długofalowego wpływu zmian na ich skład. Można jednak stwierdzić, że bioróżnorodność podnosi odporność. Wpływ zmian w środowisku morskim na procesy wapnienia trudniej było śledzić i prognozować w skali regionalnej i globalnej. Ustalenia uczestników projektu są ważne dla środowisk zajmujących się ochroną zasobów morskich, decydentów, przedstawicieli branży oraz organów odpowiedzialnych za planowanie przestrzenne. Pomogą w ochronie środowiska morskiego oraz promowaniu zrównoważonego korzystania z dostępnych w nim zasobów.
Słowa kluczowe
Wapnienie, organizmy morskie, cykl biogeochemiczny, węglany biogeniczne, mieszanie wód oceanicznych, obieg składników pokarmowych, zakwaszanie wód oceanicznych, ekosystem, bioróżnorodność, środowisko morskie
