Duża modernizacja małych samolotów
Przemysł lotniczy przywiązuje dużą wagę do zmniejszania wpływu transportu lotniczego na środowisko. Znaczna część prowadzonych badań dotyczy jednak dużych samolotów odrzutowych. Finansowany ze środków UE projekt "Efficient systems and propulsion for small aircraft" (ESPOSA) wypełnia zatem istotną lukę w badaniach. Potężne konsorcjum międzynarodowe planuje stworzyć jeden z najmniejszych na świecie turbośmigłowych/turbowałowych silników lotniczych do samolotów przewożących do 19 pasażerów. Według wstępnych założeń silnik będzie generować moc około 1000 kW i umożliwi zmniejszenie bezpośrednich kosztów eksploatacji o 10 do 15%. Za sprawą większej automatyzacji, systemów monitorowania kondycji i zastępowania układów konwencjonalnych elektrycznymi samoloty powinny też być bezpieczniejsze dzięki ułatwieniu pracy pilotów. W drugim okresie sprawozdawczym zrealizowano prace nad zaawansowanymi narzędziami i modelami, które pozwolą przeprowadzić analizy kompromisów technicznych i ekonomicznych związanych z nowymi układami napędowymi. Intensywne prace badawcze skoncentrowano na doświadczalnych i obliczeniowych ocenach parametrów komponentów nowych silników w celu uzyskania optymalnych osiągów. Istotnym aspektem projektu jest zastosowanie oszczędnych technologii produkcji, aby jak najszybciej dostarczać odpowiednie produkty użytkownikowi docelowemu przy jednoczesnym eliminowaniu zbędnych etapów przetwarzania. Poza pracami w dziedzinie opłacalnych procesów odlewania i potencjału recyklingu materiałów badacze zajmowali się różnorodnymi powłokami chroniącymi części silnika przed bardzo wysokimi temperaturami i zużyciem. Opracowano też zaawansowane metody projektowe dla potrzeb instalowania silnika w różnych typach samolotów. Naukowcy rozwijają również zaawansowane koncepcje w dziedzinie automatycznego sterowania, inteligentnego monitorowania kondycji i zwiększania udziału układów elektrycznych. W ostatnich fazach projektu badacze skonstruowali stanowisko testowe oraz dokonali przygotowań do sprawdzania i integrowania silnika i całego systemu w najbliższych miesiącach. Wyniki projektu ESPOSA to ulepszone podzespoły i technologie produkcji, rozbudowane narzędzia projektowe i sprawdzone procedury instalacyjne. Oczekuje się, że projekt będzie mieć duży wpływ na sektor małych silników turbinowych, a zarazem pozwoli umocnić więzi między krajami Europy Zachodniej i Wschodniej. Wydajniejsze i tańsze w eksploatacji małe samoloty mogłyby w regionach słabo zaludnionych pełnić funkcję taksówek powietrznych, potencjalnie otwierając przed producentami nowe rynki.
Słowa kluczowe
Turbośmigłowy, napęd, małe samoloty, silniki turbowałowe, monitorowanie kondycji
