Nowatorska terapia raka sutka
Nasze geny są nieustannie narażone na uszkodzenia. Aby utrzymać integralność genetyczną i zminimalizować szkodliwe konsekwencje uszkodzeń DNA, komórki na drodze ewolucji wypracowały zaawansowane mechanizmy naprawy DNA, zbiorczo nazywane odpowiedzią na uszkodzenie DNA (DDR). Mechanizm DDR jest blisko związany z nowotworzeniem, jako że w predysponujących do niego zespołach występują mutacje w genach szlaków DDR. Geny te obejmują supresor guzów p53 i Brca1/2, który ulega mutacji w 50% przypadków dziedzicznego raka sutka i jajnika. Uzyskano ostatnio dowody na możliwość oddziaływania na różne szlaki DDR w celu prowadzenia terapii przeciwnowotworowej. Przykładem jest skuteczne użycie inhibitorów enzymu PARP1. Enzym ten naprawia pęknięcia pojedynczych nici DNA komórek raka sutka pozbawionych BRCA1/2, a więc mających gorsze możliwości rekombinacji homologicznej. Uczestnicy finansowanego przez UE konsorcjum DDRESPONSE (The DNA damage response and breast cancer) pracowali nad stworzeniem nowatorskich opcji terapeutycznych, przyjmując koncepcję sztucznej letalności. Uzyskano nowe inhibitory PARP do zastosowań klinicznych. Analiza baz danych omicznych pozwoliła zidentyfikować kilka biomarkerów DDR związanych ze stanem BRCA1/2 raka sutka lub umożliwiających przewidywanie wrażliwości guza na inhibitory PARP. Wykryto również epigenetyczne zmiany w kilku guzach z zaburzeniami pierwszych etapów rekombinacji homologicznej. Zoptymalizowano terapie inhibitorami PARP podawanymi w połączeniu z środkami alkilującymi, łagodzącymi toksyczność względem szpiku kostnego, co stanowi nowatorską metodę leczenia. Aby umożliwić analizę skutków leczenia inhibitorami PARP, członkowie konsorcjum skoncentrowali się na stworzeniu nowatorskiej technologii bazującej na komórkach. Pozwoliło to na badanie kompleksów naprawy DNA w komórkach na poziomie pojedynczej molekuły. Zwieńczeniem prac uczestników projektu DDRESPONSE było zatwierdzenie postaci klinicznej inhibitora PARP przez EMA i FDA. Klinicyści będą teraz mogli prowadzić spersonalizowane leczenie przeciwnowotworowe bazujące na odpowiedzi na uszkodzenia DNA u poszczególnych pacjentów.
Słowa kluczowe
Nowotwór złośliwy, terapia, odpowiedź na uszkodzenie DNA, BRCA1/2, inhibitor PARP
