Terapia nowotworowa nowej generacji
Koniugaty przeciwciał z lekami (ADC) składają się z toksyn komórkowych sprzężonych z przeciwciałami terapeutycznymi. Wykazały one wysoką skuteczność w terapii przeciwrakowej. Jednakże proces koniugacji chemicznej przebiega losowo, prowadząc do modyfikacji funkcjonalnych części przeciwciała, a tym samym pogarszając stabilność, swoistość i ogólną strukturę przeciwciała. Ponadto ta metoda skutkuje powstaniem heterogenicznych ADC o zmiennej liczbie skoniugowanych toksyn, a zatem umożliwia otrzymanie leków składających się z mieszanin cząsteczek ADC. Aby rozwiązać problemy związane z produkcją ADC, naukowcy uczestniczący w finansowanym przez Unię Europejską projekcie MABTOX opracowali i zatwierdzili dwie nowe platformy do koniugacji enzymatycznych. Wykorzystano sortazy, unikalny rodzaj transpeptydaz, które rozpoznają konkretne motywy aminokwasów i mogą pośredniczyć w tworzeniu wiązań kowalencyjnych pomiędzy proteinami. Druga platforma koniugacyjna oparta jest na technologii intein podzielonych (ang. split-intein technology), polegającej na przyłączeniu dwóch domen białkowych przeznaczonych do koniugacji odpowiednio do N-końca i do C-końca podzielonej inteiny. Platformy zbadano pod kątem zastosowania już zatwierdzonych klinicznie cząstek ADC w leczeniu białaczki, chłoniaka Hodgkina i guzów litych o pozytywnym wyniku dla glikoproteiny NMB (gpNMB). Naukowcy opracowali i zoptymalizowali proces koniugacji toksyny MMAF z przeciwciałami przeciwko cząsteczkom powierzchniowym CD30 i gpNMB z zastosowaniem sortaz. Wydajność koniugacji w tym procesie wyniosła do 80%, co umożliwiło wyprodukowanie nowej generacji cząstek ADC w wystarczających ilościach. ADC skoniugowane przez enzymy zostały dokładnie scharakteryzowane metodą HPLC i spektrometrii masowej, aby potwierdzić dodanie toksyn do oczekiwanego miejsca koniugacji, określonego przez pozycję sortazy. Jednocześnie przeciwciało pozostało całkowicie nienaruszone i posiadało oczekiwaną masę cząsteczkową. Przeprowadzono testy in vitro nowych ADC metodą niszczenia komórek na podstawie modelowych linii komórek nowotworowych. Wyniki pokazały, że MMAF-ADC wykazują identyczną aktywność przeciwnowotworową przeciwko chłoniakowi Hodgkina i komórkom czerniaka, podobnie jak wzorcowe ADC. W działaniu przeciwnowotworowym pośredniczyło specyficzne wiązanie ADC. W ramach projektu MABTOX wykazano, że technologia koniugacji przeciwciał z udziałem sortazy umożliwia otrzymanie w pełni funkcjonalnych ADC, co potwierdza możliwość klinicznego zastosowania tej metody.
Słowa kluczowe
Nowotwór, terapeutyczne przeciwciała, ADC, MABTOX, sortaza