Walka z rozprzestrzenianiem się gatunków inwazyjnych
Jenot nie jest spokrewniony z szopem — jest przedstawicielem psowatych, rozmiarów lisa, lecz o krótszych łapach i ogonie. Jego naturalnym obszarem występowania jest Azja Wschodnia, ale został wprowadzony do europejskich części byłego Związku Radzieckiego, gdzie hodowano go w celu pozyskiwania futra. Z tych rejonów rozprzestrzenił się wśród części państw północnej i wschodniej Europy. Wcześniejsze badania zapewniły nam częściową wiedzę dotyczącą ekologicznych i środowiskowych warunków, do jakich N. procyonoides się przystosował. Dotąd jednak naukowcy nie rozumieli w pełni genetycznych mechanizmów, które umożliwiają tak dynamiczną ekspansję. Zespół finansowanego przez UE projektu (Understanding the evolutionary mechanisms of invasion success: Selective footprints in the genome of an Euro-invader – the raccoon dog (Nyctereutes procyonoides) zbadał to zagadnienie, prowadząc badania genetyczne z użyciem technologii sekwencjonowania nowej generacji. Podczas pierwszej fazy prac zespołu stworzono "bibliotekę" wszystkich genów podlegających ekspresji u każdego z trzech azjatyckich i trzech europejskich jenotów. Umożliwiło to badania skoncentrowane na wzorach charakterystycznych dla populacji, pozwalające poznać te geny, które podlegają ekspresji w odmienny sposób w rozmaitych warunkach, do których jenoty się przystosowały. Drugi etap polegał na uzyskaniu szerszej wiedzy o procesie różnicowania, który trwał przez krótki czas w różnych populacjach. Badanie różnych układów chromosomalnych na poziomie nukleotydów umożliwiło wskazanie regionów genomu uczestniczących w procesach specjacji i różnicowania. Jenoty należą do rodziny psowatych, do której należy również pies. Zespół EUROINVADERS wykorzystał swoje doświadczenia do lepszego określenia pochodzenia psa i momentu jego udomowienia. Umożliwiło to wykorzystanie psa w charakterze materiału porównawczego przy badaniu zjawiska występowania wariacji genetycznych wśród gatunków. W związku z dynamiczną ekspansją w Europie i uznaniem za gatunek problematyczny, jenot został użyty jako organizm modelowy do badania mechanizmów ewolucyjnych stojących za sukcesem inwazji. Wyniki prac zespołu EUROINVADERS umożliwią opracowanie skutecznych planów zarządzania dla powstrzymania rozprzestrzeniania się N. procyonoides i innych gatunków inwazyjnych. Uzyskane rezultaty mają szansę pomóc w ochronie rodzimej flory i fauny.
Słowa kluczowe
Gatunki inwazyjne, jenot, bioróżnorodność, mechanizmy ewolucyjne, sukces inwazji
