Szczepionka przeciwgrzybicza
Cryptococcus neoformans to oportunistyczne grzyby drożdżopodobne, które wywołują kryptokokozę (cryptococcal meningoencephalitis) u osób o obniżonej odporności. Dotychczasowe próby stworzenia szczepionki przynosiły niezadowalające rezultaty. Wynika to z heterogeniczności polisacharydu otoczkowego (CPS) w grzybie, który wytwarza zarówno ochronne, jak i nieochronne przeciwciała. Szczepionki glikokoniugatowe są uważane za bezpieczne i skuteczne, dlatego też dominują na rynku. Obecnie jednak w sprzedaży nie ma szczepionek glikokoniugatowych przeciwko zakażeniom grzybiczym. Aby zmienić tę sytuację, badacze uczestniczący w projekcie CRYPTOVACC (Development of fungal conjugate vaccines based on synthetic oligosaccharide structures), finansowanym ze środków UE, zaproponowali stworzenie pierwszej szczepionki przeciwko C. neoformans wykorzystującej syntetyczny CPS jako immunogen. W tym celu zastosowano szereg różnych technik, w tym syntezę oligosacharydów, budowę mikromacierzy, oczyszczanie i znakowanie białek i przeciwciał oraz biologiczne metody przesiewowe. Pierwszym krokiem było użycie wysoko wydajnych i powtarzalnych procedur syntezy struktur CPS w Cryptococcus neoformans. W tym kontekście opracowano wieloetapową metodę wytwarzania dokładnie zdefiniowanych bloków polisacharydowych. Wszelkie trwałe grupy ochronne usunięto, aby przystosować związki do druku na mikromacierzach. Macierz syntetycznych struktur CPS nadrukowano na aktywowane szklane płytki mikromacierzowe oraz poddano badaniu przesiewowemu przy pomocy biblioteki przeciwciał monoklonalnych działających przeciwko rodzimemu polisacharydowi. Wykonano je w celu zidentyfikowania epitopów ochronnych, które można by potem wykorzystać do szczepienia. Reasumując, wyniki badań prowadzonych w projekcie oznaczają ogromny postęp w opracowywaniu syntetycznej szczepionki glikokoniugatowej przeciwko C. neoformans.
Słowa kluczowe
Szczepionka, zakażenie grzybicze, Cryptococcus neoformans, polisacharyd otoczkowy
