Zaburzenia rozwojowe i problemy w uczeniu się niemowląt z ubogich rodzin
Projekt SRCD-IP (Self-regulation and cognitive development of infants facing poverty) powstał w celu opracowania strategii wczesnych badań przesiewowych i interwencji, które byłyby niedrogie i łatwe w stosowaniu. W inicjatywie wykorzystano badania z dziedziny neurobiologii poznawczej i przeanalizowano, w jaki sposób interakcje między niemowlętami i rodzicami powiązane są z późniejszym rozwojem poznawczym i językowym. Uczeni sprawdzili, jak zdolność niemowląt do regulacji uwagi i zachowania może zmniejszyć skutki trudnej sytuacji społeczno-ekonomicznej we wczesnym dzieciństwie. Badanie objęło 120 niemowląt (w wieku od 5 do 24 miesięcy) z rodzin o wysokim oraz niskim statusie społeczno-ekonomicznym. Zespół wykorzystał szereg wskaźników rozwoju poznawczego, społecznego i emocjonalnego do zbadania zachowań i aktywności mózgu. Pilotażowe badania 30 niemowląt pozwoliły na opracowanie nowego schematu służącego do analizy interakcji między niemowlętami i rodzicami. Analiza danych nie została jeszcze ukończona, ale uzyskano już ważne wstępne wyniki. Dotyczą one wpływu fizycznego środowiska domowego na zdolność niemowląt do przetwarzania informacji wzrokowych oraz roli wspólnych zabaw rodziców i dzieci w pierwszych miesiącach życia. Badanie SRCD-IP przyczyniło się także do rozwoju badań psychologicznych w Polsce. Założono Babylab UW, laboratorium badań nad niemowlętami na Uniwersytecie Warszawskim. Jedyna tego rodzaju placówka w Polsce umożliwia prowadzenie nowoczesnych badań nad rozwojem neurokognitywnym bardzo małych dzieci. Projekt umożliwił też podniesienie kwalifikacji polskim naukowcom, ze szczególnym uwzględnieniem metod badań psychologicznych z udziałem niemowląt. Zespół współpracował z europejskimi ekspertami w dziedzinie zaburzeń rozwojowych, tworząc wspólne grupy robocze. Przygotowano dodatkowe wnioski o granty oraz większe projekty badawcze poświęcone badaniom mózgu niemowląt i ich rozwoju poznawczego. Zorganizowano też działania promocyjne oraz podjęto współpracę z grupami specjalistycznymi w zakresie przyszłych badań i prac nad nowymi technologiami umożliwiającymi prowadzenie badań przesiewowych na niemowlętach. Omawiane prace mają istotne implikacje dla społeczeństwa. Ich wyniki mogą zostać wykorzystane do tworzenia prawodawstwa i strategii przyczyniających się do poprawy długoterminowego rozwoju i wyników w nauce dzieci dorastających w ubogich domach.
Słowa kluczowe
Trudności w nauce, niemowlęta, ubóstwo, SRCD-IP, samoregulacja, rozwój poznawczy
