Zapobieganie upadkom u osób starszych: wartość dodana interwencji motorycznej i poznawczej
Starzenie się wiąże się często z pogorszeniem funkcji fizycznych i poznawczych, przyczyniając się do zwiększenia ryzyka upadków i poważnych urazów. Interwencja minimalizująca takie ryzyko pozwoliłaby znacząco obniżyć koszty opieki medycznej, a jednocześnie poprawić jakość życia osób starszych. Odpowiednia metoda interwencji powstała w ramach projektu V-TIME (Virtual reality-treadmill combined intervention for enhancing mobility and reducing falls in the elderly), finansowanego ze środków UE. Innowacyjny system łączy w sobie trening na bieżni z rzeczywistością wirtualną. Pacjenci chodzą po bieżni, wykonując jednocześnie trudne zadania poznawcze, mające istotne znaczenie dla bezpiecznego chodzenia. Wyniki tych badań, opublikowane w prestiżowym czasopiśmie Lancet, wskazują na poprawę kontroli motorycznej i sprawności fizycznej, a także zmniejszenie liczby upadków. Badanie dowiodło, że połączenie technologii pozwala efektywnie zaspokoić potrzeby zagrożonych pacjentów. Interdyscyplinarny zespół ocenił ponad 300 pacjentów, spośród których 245 ukończyło cały trwający 6 tygodni trening oraz 6-miesięczne badania kontrolne. Analiza danych wskazuje, że interwencja zmniejszyła częstość upadków o około 40% skuteczniej niż w przypadku stosowania samego treningu na bieżni. Wyniki te ukazują wartość intensywnego treningu dla docelowej grupy wiekowej oraz wartość dodaną treningu w środowisku wirtualnym. Dowodzą też szczególnie korzystnego działania treningu na pacjentów z chorobą Parkinsona. Trening z wykorzystaniem rzeczywistości wirtualnej zmniejszył ryzyko upadku u takich osób o 55% skuteczniej niż przy zastosowaniu samej bieżni, przyczyniając się równocześnie do poprawy ich funkcji poznawczych, zmysłu równowagi, kontroli motorycznej oraz jakości życia. Program treningowy pomógł też w wydłużeniu kroku, dystansu między stopami oraz strategii omijania przeszkód. Techniki takie sprawdziły się też dobrze w świecie rzeczywistym. O ile 100% uczestników informowało o co najmniej dwóch upadkach w okresie 6 miesięcy przed rozpoczęciem badania, to w ciągu 6 miesięcy po treningu około 40% z nich nie miało żadnych upadków. Kolejne 20% miało tylko 1 upadek w tym okresie. Program treningowy V-TIME przyczynił się do znacznego zmniejszenia ryzyka upadków oraz ograniczenia ich konsekwencji. Efektem powinna być poprawa jakości życia osób starszych oraz obniżenie kosztów publicznej opieki zdrowotnej.
Słowa kluczowe
Osoby starsze, system treningowy, rzeczywistość wirtualna, bieżnia, ryzyko upadku, jakość życia, V-TIME, chód, równowaga
