Nowy sondaż ujawnia poglądy Europejczyków na temat badań naukowych w mediach
Jak wynika z sondażu Eurobarometru na temat badań naukowych w mediach, większość Europejczyków interesuje się nauką, a zdecydowanie ponad połowa z nich jest zadowolona ze sposobu prezentowania nauki w mediach. Sondaż uruchomiono podczas zorganizowanego w Barcelonie pierwszego europejskiego forum poświęconego dziennikarstwu naukowemu (European Forum on Science Journalism). Podczas tego wydarzenia uruchomiono też dwa dodatkowe badania, w których sondowano opinie badaczy i osób zawodowo zajmujących się mediami, dotyczące ich doświadczeń i przemyśleń na temat mediów i popularyzowania nauki. - Tak duża część aktywności naukowej ma bezpośredni wpływ na nasze życie codzienne, że ważne jest, aby społeczeństwo miało możliwość zdobywania informacji o nauce i nawiązywania kontaktu z naukowcami - powiedział Janez Potočnik, europejski komisarz ds. nauki i badań naukowych. - Media mają tutaj do odegrania niezwykle ważną rolę, zarówno w zakresie bieżącego informowania ludzi o dokonaniach naukowych, jak i w zakresie kształtowania społecznego postrzegania naukowców i ich pracy. Mam nadzieję, że to pierwsze europejskie forum poświęcone dziennikarstwu naukowemu będzie początkiem odnowionego dialogu pomiędzy naukowcami a mediami. Sondaż Eurobarometru wskazuje, że około 57 procent Europejczyków jest zainteresowanych badaniami naukowymi. Zainteresowanie jest szczególnie duże (ponad 70 procent zainteresowanych obywateli) w krajach nordyckich i krajach Beneluksu, a także we Francji, podczas gdy na drugim końcu skali trzy czwarte Bułgarów wyraża małe zainteresowanie lub w ogóle jego brak. Ogólnie zainteresowanie jest większe w starszych państwach członkowskich niż w młodszych. Co więcej, podczas gdy obywatele państw członkowskich sprzed 2004 r. są bardziej zainteresowani medycyną, środowiskiem i energetyką, młodsi obywatele UE chcą wiedzieć więcej o przestrzeni kosmicznej i technologiach informacyjnych. W kwestii obecności nauki w mediach 58 procent ankietowanych wyraziło zadowolenie, jedna czwarta była niezadowolona, a 20 procent nie miało zdania. Głębsza analiza statystyk ujawnia, że było bardziej prawdopodobne, iż ludzie, którzy już wcześniej wyrażali zainteresowanie nauką, będą zadowoleni z jakości pracy mediów. Odpowiadając na bardziej szczegółowe pytania dotyczące opinii na temat prezentacji nauki w mediach, ponad 60 procent ankietowanych opisało tę prezentację jako rzetelną, obiektywną i użyteczną. Jednakże około połowa stwierdziła, że trudno zrozumieć komunikaty naukowe przedstawiane w mediach. Znaczenie przypisywane łatwości zrozumienia znalazło potwierdzenie w innym pytaniu, w którym proszono ankietowanych, aby wskazali, co jest dla nich najważniejsze, kiedy odbierają wiadomości na tematy naukowe. Na pierwszym miejscu na liście znalazła się łatwość zrozumienia, a kolejne miejsca zajęły temat i użyteczność wiadomości dla danej osoby. Kwestia bezproblemowego przyswajania przekazu została też poruszona w sondażu przeprowadzonym wśród osób zawodowo zajmujących się mediami. Niemal wszyscy ankietowani wymieniali badaczy i wyspecjalizowane publikacje naukowe jako najlepsze źródła informacji wartych publikowania. Jednocześnie ponad połowa dziennikarzy stwierdziła, że źródła te są trudne w odbiorze. Biorąc pod uwagę doświadczane przez wielu dziennikarzy trudności w rozumieniu naukowców, jeden z wyników głównego sondażu Eurobarometru okazał się całkiem sporym zaskoczeniem dla wielu uczestników forum. W odpowiedzi na pytanie "czy woli Pan/Pani, aby doniesienia naukowe prezentowane były przez dziennikarzy, czy przez naukowców?", 52 procent wskazało na naukowców, natomiast na dziennikarzy oddało swój głos tylko 14 procent ankietowanych. Decyzja o wyborze dziennikarzy podyktowana była przekonaniem, iż informacje będą bardziej wiarygodne i precyzyjne. Jeśli chodzi o samych naukowców, większość z nich zdaje sobie sprawę ze znaczenia, jakie ma wyjaśnianie społeczeństwu, na czym polega ich praca. Brakuje im jednak wsparcia dla takiej działalności. "Istnieje luka w zakresie umiejętności, wskutek której naukowcy mają trudności ze znalezieniem odpowiedniego języka przekazywania informacji szerokiemu odbiorcy, jak również ze zrozumieniem, które tematy są istotne i użyteczne dla mediów", czytamy w raporcie. "Tymczasem dziennikarze nie są w stanie wykorzystywać komunikatów naukowych przeładowanych skomplikowanymi faktami, które nie są interesujące, potwierdzalne lub łatwo przekładalne na styl newsa". Dobre wieści są takie, że sytuacja zmienia się. W nowym, wydanym przez Komisję Europejską przewodniku dotyczącym szkoleń w zakresie dziennikarstwa naukowego, przedstawiono rozmaite - dłuższe i krótsze - programy edukacyjne z całej Europy. Komisja podkreśliła również fakt, że w wielu umowach o finansowanie w siódmym programie ramowym wymaga się od naukowców, aby angażowali się w działalność informacyjną.
Kraje
Hiszpania