Metody i narzędzia służące wykorzystaniu wysokiego potencjału zasobów odnawialnych pochodzących z europejskich gruntów gorszej klasy
Grunty gorszej klasy mają duży potencjał, jeżeli chodzi o produkcję bioenergii z biomasy oraz minimalizację konkurencji między uprawami hodowanymi na żywność oraz na paliwa. Nadal brak jest jednak precyzyjnych definicji i metod oceny dotyczących wyboru gruntów gorszej klasy do produkcji biomasy oraz obliczania ich potencjału. Finansowany przez UE projekt SEEMLA(odnośnik otworzy się w nowym oknie) miał na celu stworzenie odpowiednich innowacyjnych strategii użytkowania gruntów na rzecz zrównoważonej produkcji energii z roślin uprawianych na gruntach gorszej klasy, przy jednoczesnej poprawie ogólnych usług ekosystemowych. „Naszym celem było zrównoważone wykorzystanie biomasy z gruntów gorszej klasy, która nie jest wykorzystywana do produkcji żywności i pasz i nie stanowi zagrożenia dla środowiska”, mówi koordynator projektu Diego Piedra-Garcia. Nowatorskie podejście do wykorzystania gruntów gorszej klasy w produkcji biomasy W projekcie SEEMLA zastosowano podejście wykorzystujące zintegrowany zestaw kryteriów biofizycznych w celu określenia stopnia pogorszenia klasy gruntów i oceny ich potencjału w zakresie produkcji biomasy na potrzeby bioenergii. Podejście przeszło testy pilotażowe w Niemczech, Grecji i na Ukrainie, gdzie na gruntach gorszej klasy uprawiano różne rośliny bioenergetyczne. Propozycje i informacje zwrotne od regionalnych zainteresowanych stron, takich jak rolnicy i leśnicy, przyczyniły się do udoskonalenia podejścia oraz podniesienia świadomości na temat lokalnych łańcuchów dostaw. Partnerzy projektu ocenili dostępność i przydatność gruntów gorszej klasy jako alternatywnych miejsc produkcji zasobów odnawialnych. Ocenili również stopień pogorszenia klasy gruntów przy użyciu narzędzia oceny jakości gleb Müncheberg(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w celu określenia żyzności gleby. Metoda ta doprowadziła do opracowania narzędzia w postaci systemu informacji geograficznej (GIS), który mapuje grunty gorszej klasy w całej Europie, oraz aplikacji internetowej, która pomaga w identyfikacji i wykorzystaniu tych gruntów do produkcji biomasy. Naukowcy opracowali kryteria i wskaźniki pogorszenia klasy gruntów w oparciu o wskaźnik oceny jakości gleb oraz zastosowali metody oceny jakości gleb do narzędzia GIS w celu oceny dostępności gruntów gorszej klasy w Europie. W celu zaproponowania odpowiednich gatunków roślin uprawnych uczeni stworzyli katalog roślin bioenergetycznych odpowiednich do uprawy na gruntach gorszej klasy i włączyli go do tego narzędzia. Internetowy kalkulator(odnośnik otworzy się w nowym oknie) oceny jakości gleb mierzy stopień pogorszenia klasy gruntów na danej działce z uwzględnieniem powyższych kryteriów i wskaźników. Uzasadnienie środowiskowe i społeczno-ekonomiczne Aby zadbać o trwałość aktualnie stosowanych praktyk, partnerzy projektu SEEMLA przeprowadzili szeroko zakrojoną ocenę środowiskową(odnośnik otworzy się w nowym oknie) oraz ocenę społeczno-ekonomiczną(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Uzyskane oceny zostały wykonane na przypadkach pilotażowych w Łużycach (Niemcy), Macedonii Wschodniej i Tracji (Grecja) oraz Winnicy, Połtawie, Wołyniu i Lwowie (Ukraina). Pozwoliły one na poznanie zalet i wad gruntów gorszej klasy w zakresie produkcji bioenergii. Zespół zidentyfikował, wdrożył i ocenił również najlepsze praktyki produkcji biomasy na gruntach gorszej klasy. Następnie scenariusze dobrych praktyk przekazywano interesariuszom sektora słabo wykorzystywanych gruntów gorszej jakości w ramach takich wydarzeń, jak warsztaty i konferencje. Wreszcie, ocena polityki UE i krajowych instrumentów polityki trzech państw docelowych doprowadziła do powstania zaleceń(odnośnik otworzy się w nowym oknie) dotyczących bezpośrednich zmian polityki. Te konkretne propozycje uważa się za niezbędne dla rozwoju spójnej unijnej polityki w zakresie produkcji bioenergii z gruntów gorszej klasy. Przewodnik(odnośnik otworzy się w nowym oknie) dla rolników przedstawia kierunki zrównoważonego wykorzystania gruntów gorszej klasy do produkcji bioenergii. „W projekcie SEEMLA pomyślnie zademonstrowano zrównoważone wykorzystanie produkcji biomasy oraz przekonano kluczowe zainteresowane strony o potencjale gruntów gorszej klasy, tworząc narzędzia do użytkowania gruntów i podnosząc świadomość na temat tego niedocenianego zasobu”, podsumowuje Piedra-Garcia. „Właściciele gruntów i rolnicy będą mogli rozwijać nową gałąź lokalnej gospodarki, ponieważ energia produkowana w wyniku wykorzystania gruntów gorszej klasy będzie używana na poziomie regionalnym”.
