Rak piersi: unijne środki umożliwiają opracowywanie nowych narzędzi i rozwiązań
Choroby nowotworowe stanowią jeden z głównych priorytetów kolejnego etapu unijnego programu w zakresie badań i innowacji „Horyzont Europa”, który będzie realizowany w latach 2021–2027 i którego proponowany budżet wyniesie 100 mld EUR. Po raz pierwszy w ramach programu tworzone są „misje”, które: „zwiększą efektywność finansowanych przez UE badań naukowych i innowacji poprzez mobilizację inwestycji i działań na poziomie UE, skupionych wokół mierzalnych i określonych w czasie celów dotyczących kwestii mających wpływ na codzienne życie obywateli”. Badania nad rakiem zostaną objęte jedną z pięciu misji.
Jest lepiej, ale wciąż pozostaje wiele do zrobienia
Jak wskazują badania, wskaźnik umieralności z powodu raka piersi spadł w ciągu ostatniej dekady o prawie 12 % w całej UE – przewiduje się, że w 2019 r. na chorobę tę zapadnie 13,36 na 100 tys. kobiet, podczas gdy w latach 2005–2009 współczynnik ten wynosił 16,44 na 100 tys. kobiet. Naukowcy ustalili, że w sześciu największych krajach UE średnia wynosi obecnie 13–14 zgonów na 100 tys. kobiet. Ogólne rokowania dla europejskich pacjentek chorych na raka piersi uległy znacznej poprawie – to dobra wiadomość, jednak nadal pozostaje wiele do zrobienia. Skala tego zadania znajduje odzwierciedlenie w szerokim zakresie badań finansowanych przez UE, które obejmują z jednej strony duże, międzynarodowe projekty, a z drugiej indywidualne stypendia. Przekształcanie wyników badań laboratoryjnych w narzędzia, z których będą mogły korzystać systemy opieki zdrowotnej, jest głównym celem, dla którego UE wspiera innowacyjne przedsiębiorstwa z branży biotechnologicznej i diagnostycznej poprzez specjalny instrument MŚP. Lepsze populacyjne badania przesiewowe mające umożliwić wcześniejsze wykrywanie oraz poprawę diagnostyki chorób, a także nowe metody zarządzania leczeniem mają kluczowe znaczenie dla zmniejszenia liczby zgonów w całej Europie. Unijne wsparcie dla projektów, takich jak te przedstawione w broszurze Results Pack, przekłada się na powstawanie rozwiązań nowej generacji, które mają na celu zmniejszenie liczby zgonów z powodu raka piersi.
Wsparcie UE ratuje życie
Projekty finansowane przez UE omówione w niniejszej broszurze CORDIS Results Pack pokazują, jak różnorodne są badania otrzymujące wsparcie ze środków unijnych. Duże konsorcja, których członkowie współpracują ze sobą w celu uzyskania dostępu do danych transgranicznych pozwalających na dogłębne badanie chorób, naukowcy pracujący niezależnie i wspierani przez indywidualne stypendia, MŚP przeznaczające dotacje na przekształcanie prototypów w praktyczne narzędzia – Unia Europejska wykorzystuje wszelkie możliwe sposoby, aby ratować życie. Lepsze zrozumienie molekularnych cech komórek macierzystych może pomóc naukowcom z projektu BRECASTEM w wynalezieniu nowych i udoskonaleniu obecnych metod leczenia. W ramach projektu EpiPredict naukowcy zmapowali systemowe zachowanie komórek raka piersi po terapii hormonalnej i pokazali, w jaki sposób komórki nowotworowe zmieniają swój „wygląd”, by uniknąć działania leków, wykorzystując do tego celu mechanizmy epigenetyczne. W ramach wspieranego przez UE projektu INTHER opracowano innowacyjne urządzenie, które ma umożliwić minimalnie inwazyjną, immunostymulacyjną, śródmiąższową terapię laserową (imILT). Terapia ta działa poprzez bezpośrednie zwalczanie nowotworu i stymulowanie układu odpornościowego pacjenta do zwalczania innych guzów (nowotworu tego samego typu). Dotychczas lekarze przy wyborze metody leczenia opierali się na danych klinicznych dotyczących m.in. statusu receptorów hormonalnych, wieku, rozmiaru guza, stopnia złośliwości i obecności przerzutów do węzłów chłonnych. Jednakże takie podejście nie określa ryzyka nawrotu choroby, a pacjentki są leczone nieefektywnie – zbyt agresywnie lub zbyt łagodnie. Projekt MammaPrint, będący kontynuacją dwóch wcześniejszych projektów 6PR i 7PR, ma na celu analizę całego genomu pacjentek i dalszą walidację sygnatury molekularnej, którą można powiązać ze wznową raka. Projekt MATADOR poświęcony jest opracowaniu nowego testu komórkowego do badań przesiewowych leków, który identyfikowałby związki skutecznie hamujące mechanizm EMT. Testy komórkowe nie oznaczają jednak, że wszyscy chorzy mogą uniknąć operacji. Z kolei ONCOscanner to innowacyjne rozwiązanie, które umożliwia śródoperacyjne rozpoznawanie pobranych tkanek podczas chirurgicznego usuwania objętej nowotworem tkanki piersi. W ten sposób skaner wykrywa tkankę raka piersi podczas operacji, co może ograniczyć stratę zdrowej tkanki i poprawić wyniki leczenia miejscowego.
