Nowatorski sposób leczenia zespołu stresu pourazowego wchodzi w fazę badań klinicznych
Zespół stresu pourazowego to wyniszczająca choroba psychiczna. Osoby cierpiące na tę chorobę przeżywają ponownie traumatyczne przeżycia i doświadczenia z przeszłości, wyzwalane przez bodźce wywołujące lęk. Do objawów PTSD należą flashbacki, natrętne myśli, koszmary senne i silne stany lękowe. Uczestnicy finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu TWO-BIRDS opracowali nową klasę substancji leczniczych, których skuteczność w zwalczaniu stanów lękowych i bezpieczeństwo zostały już wykazane w badaniach przedklinicznych. Firma www.Synendos.com (Synendos), z ramienia której prowadzone są prace nad projektem, prowadzi obecnie działania ukierunkowane na przeprowadzenie wszystkich wymaganych przedklinicznych testów bezpieczeństwa oraz zorganizowanie badań klinicznych, których przeprowadzenie jest wymagane do przekształcenia tej nowej klasy substancji w leki, które pomogą w leczeniu PTSD i innych chorób neuropsychiatrycznych. „Proces opracowania nowego leku pochłania zwykle miliony euro, a zanim gotowy wyrób trafi do pacjentów, upływa wiele lat. Nasze plany zakładają możliwie jak najszybsze przejście do etapu wstępnych badań klinicznych bezpieczeństwa nowego leku z udziałem ludzi. Następnie zamierzamy nawiązać kontakt z dużymi podmiotami farmaceutycznymi w celu przeprowadzenia szeroko zakrojonych badań klinicznych, które są wymagane, aby było możliwe wprowadzenie leku do obrotu”, twierdzi Andrea Chicca, dyrektor generalny i główny specjalista ds. naukowych w firmie Synendos, który pełni rolę koordynatora projektu.
Strategia leczenia dwóch chorób jednym lekiem
Z rezultatów dotychczasowych badań wynika, że neuroregulatory należące do układu endokannabinoidowego mogą odpowiadać w dużym stopniu za procesy poznawcze, w tym w kontrolę nastroju i pamięci. W związku z tym uzyskanie kontroli nad endokannabinoidami daje nadzieję na przywrócenie prawidłowego funkcjonowania mózgu u pacjentów cierpiących na choroby neuropsychiatryczne. Zespół skupiony wokół projektu TWO-BIRDS odkrył nową rodzinę substancji leczniczych będących małymi cząsteczkami, które mogą regulować układ endokannabinoidowy w mózgu, który ulega silnemu rozstrojeniu na skutek PTSD. Nowe substancje należące do grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego endokannabinoidów (SERI) przywracają równowagę chemiczną mózgu poprzez zwiększenie stężenia cząsteczek endokannabinoidów. Ze względu na fakt, że zwiększenie liczebności cząsteczek jest niewielkie i prowadzi do przywrócenia ich normalnego poziomu, lek nie wywołuje przeciążenia układu i dzięki temu pacjent może uniknąć skutków ubocznych. Zastosowanie tego rodzaju podejścia minimalizuje również ryzyko uzależnienia od leku oraz wystąpienia zaburzeń poznawczych. Obecnie głównym potencjalnym lekiem jest substancja znana pod nazwą SYT-510. Do tej pory leki zostały przetestowane na komórkach in vitro oraz na myszach w celu zbadania ich wpływu na stany lękowe, zachowania kompulsywne, stres, stany zapalne, tolerancję dyskomfortu, sztywność mięśni i stwardnienie rozsiane. „W celu maksymalizacji potencjału substancji SYT-510 prowadzimy także badania nad możliwością wykorzystania strategii leczenia dwóch chorób pojedynczym lekiem, w tym wypadku sprawdzając, czy SYT-510 pomoże pacjentom chorującym na zespół Tourette’a”, wyjaśnia Chicca. „Zespół Tourette’a jest kolejnym zaburzeniem ośrodkowego układu nerwowego, którego objawy mogą być leczone poprzez wpływanie na układ endokannabinoidowy, co zostało potwierdzone w badaniach klinicznych".
Leczenie powszechnej choroby
W przypadku pacjentów chorujących na zespół stresu pourazowego, różne czynniki środowiskowe i interpersonalne wywołują nadmiernie emocjonalną reakcję – gniew, płacz, oskarżenia lub zachowania pasywno-agresywne, a także prowadzą do chaotycznych lub konfliktowych sytuacji. „Z przeprowadzonych badań wynika, że w całej Europie żyje 10 milionów osób cierpiących z powodu zespołu stresu pourazowego, natomiast 70 % z nich nie jest w stanie skutecznie walczyć z chorobą”, zauważa Chicca. Wstępne leczenie PTSD obejmuje zwykle psychoterapię połączoną z lekami. Niestety, obecne leki wykorzystywane w leczeniu tej choroby zwalczają tylko jej objawy, przez co nie zapewniają odpowiedniej skuteczności w leczeniu głównego schorzenia. W wyniku tej sytuacji przeważająca większość pacjentów cierpiących na PTSD doświadcza trudnych do opanowania objawów. W związku z tym w wielu przypadkach grozi im nadużywanie różnych substancji odurzających, często padają też ofiarami skutków ubocznych leczenia farmakologicznego, takich jak przyrost masy ciała, nudności, spadek libido lub problemy ze snem. Uczestnicy projektu TWO-BIRDS przeprowadzili studium wykonalności, które obejmowało rozmowy z kluczowymi ekspertami zajmującymi się zespołem Tourette’a oraz PTSD, negocjacje z organizacjami prowadzącymi badania przedkliniczne na zlecenie, a także dodatkową analizę danych przedklinicznych w celu zarządzania ryzykiem związanym z rozwojem leku. Przeprowadzone działania pozwoliły zespołowi na zaktualizowanie planów dotyczących wprowadzenia leku na rynek, badań przedklinicznych i badań klinicznych. Obecnie uczestnicy projektu finalizują proces zdobywania finansowania, poszukują nowych pracowników oraz nawiązują kontakty z organizacjami pacjentów, partnerami biznesowymi i innymi podmiotami, z którymi mogą potencjalnie nawiązać współpracę.
Słowa kluczowe
TWO-BIRDS, PTSD, zespół Tourette’a, neuropsychiatryczny, choroba psychiczna, zaburzenie psychiczne, mózg, leki, badania kliniczne, endokannabinoidy, SERI
