Europejska sieć szkoleniowa poprawi diagnostykę i leczenie sepsy
Sepsa to specyficzna reakcja organizmu, która dotyka milionów ludzi na świecie. Charakteryzuje się ona złożoną zależnością pomiędzy patogenem a odpowiedzią odpornościową gospodarza, która postępuje bardzo szybko. Skuteczne leczenie zależy od wczesnego rozpoznania patogenu oraz określenia typu i stadium zakażenia.
Sieć szkoleniowa w zakresie badań nad sepsą
Projekt ESA-ITN powstał z myślą o wspieraniu szybkiej diagnozy sepsy opierającej się na biomarkerach i modelach badań klinicznych. Otrzymał on wsparcie z programu „Maria Skłodowska-Curie”, a w jego realizację zaangażowały się wiodące instytucje i firmy farmaceutyczne. W ramach ESA-ITN realizowany był szeroko zakrojony program szkoleniowy w zakresie badań nad sepsą obejmujący kursy i szkolenia skupiające się na zaawansowanych metodologiach i technologiach, które znajdują zastosowanie w badaniach nad sepsą. Projekty badawcze miały charakter interdyscyplinarny i łączyły zagadnienia z rozwoju produktu, ekonomii i praktyki medycznej. Skupiały się na trzech filarach badawczych: patogenezie immunosupresji wywołanej sepsą, rozpoznaniu i walidacji biomarkerów diagnostycznych oraz rozwoju platform diagnostycznych. „Współpraca w ramach projektu ESA-ITN odmieniła życie całego zespołu. Grupa młodych naukowców, blisko ze sobą współpracujących, ma szansę w przyszłości zrewolucjonizować diagnostykę i leczenie sepsy”, podkreśla koordynator projektu Joost Wiersinga, profesor medycyny na Uniwersytecie Amsterdamskim.
Innowacje w dziedzinie diagnostyki i zarządzania sepsą
Zespół położył szczególny nacisk na mechanizmy regulacyjne wywołujące zapalenie i immunosupresję towarzyszące sepsie. Naukowcy zbadali rolę różnych cząsteczek regulujących odporność i markerów metylacji DNA, co dostarczyło cennych informacji na temat patogenezy sepsy. Narzędzia pozwalające na profilowanie odporności mają szansę pomóc pacjentom znajdującym się w grupie wysokiego ryzyka, umożliwiając precyzyjne zarządzanie sepsą. Panel ten został opracowany w toku projektu ESA-ITN, a następnie przetestowany pod względem zdolności do częściowego określania ilościowego markerów odpornościowych we krwi. W tym celu zespół przeprowadził reakcję łańcuchową polimerazy z pełnej krwi z wykorzystaniem platformy FilmArray® firmy bioMérieux. Automatyzacja i możliwość uzyskania wyników w ciągu godziny sprawiają, że rozwiązanie może być wykorzystywane w miejscu opieki nad pacjentem, ale sprawdzi się także w profilowaniu odporności ciężko chorych pacjentów oddziału intensywnej terapii. Zespół pracujący przy innym projekcie realizowanym w ramach ESA-ITN odkrył panel 12 markerów związanych z zakażeniami szpitalnymi. Biomarkery te mogą być wykorzystane do oceny immunosupresji wywołanej sepsą oraz identyfikacji pacjentów, u których może rozwinąć się zakażenie i sepsa po przyjęciu na oddział szpitalny lub oddział intensywnej terapii. Okazały się one skutecznym narzędziem do przewidywania wyników klinicznych podczas badania pacjentów.
Znaczenie projektu i perspektywy na przyszłość
Biomarkery i platformy opracowane w toku projektu ESA-ITN przyczyniły się do powstania łańcucha wartości w zakresie innowacji w diagnostyce sepsy. Rozwiązania te pomogą w rozwoju i wdrażaniu strategii leczenia personalizowanego ukierunkowanych na fazę sepsy związaną z immunosupresją. Chociaż wskaźnik śmiertelności w wyniku zakażenia sepsą w szpitalu od ostatnich kilku lat maleje, osoby które przeszły sepsę zmagają się z ciężkimi objawami, co odbija się na ich życiu osobistym i rodzinnym oraz generuje wysokie koszty dla służby zdrowia. Jak mówi Wiersinga: „Wynika to z różnych braków w praktyce klinicznej, szczególnie pod względem opieki mającej na celu zapobieganie lub łagodzenie następstw sepsy i działań ukierunkowanych na optymalizację leczenia. W najbliższej przyszłości zespół projektu European Sepsis Academy planuje zająć się tą ważną kwestią”.
Słowa kluczowe
ESA-ITN, sepsa, biomarker, European Sepsis Academy, diagnostyka, patogeneza, immunosupresja, metylacja DNA
