Uchylenie rąbka tajemnicy na temat nielegalnych internetowych rynków i sprzedaży środków farmaceutycznych
W miarę wzrostu rynku nielegalnych aptek internetowych (NAI) rośnie również jego negatywny wpływ na zdrowie publiczne. „Pomimo jego wpływu na temat NAI przeprowadzono zaskakująco mało badań, przez co nie wiemy, jakie są ich zalety i dlaczego klienci decydują się na zakup leków z tych nielegalnych źródeł”, mówi Luis Diestre, profesor zarządzania strategicznego na Uniwersytecie IE. Jednak przy wsparciu finansowanego ze środków UE projektu IllegalPharma Diestre zamierza się tego dowiedzieć.
Złożone sieci i zróżnicowana sprzedaż
W celu głębszego i szerszego zrozumienia dynamiki konkurencji na nielegalnych rynkach środków farmaceutycznych badacze projektu opracowali nowatorską metodę śledzenia aktywności NAI. Przykładowo, przyglądając się domenom internetowym, udało im się nie tylko zidentyfikować NAI, ale także stworzyć mapę złożonej sieci, która łączyła wiele ich operacji – proces, który ujawnił, które cechy sieci decydują o tym, czy NAI może czekać sukces, czy porażka. „Sieć NAI jest dość dynamiczna, a na rynku pojawia się wiele nowych firm, które zastępują te, które upadły”, zauważa Diestre. W ramach projektu, który otrzymał wsparcie ze strony Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych, przeanalizowano również, jakie leki były sprzedawane, w jakiej ilości i jak sprzedaż zmieniała się na przestrzeni czasu. „Sprzedaż leków poprzez NAI jest bardzo zróżnicowana, przy czym niektóre rodzaje leków, takie jak środki hormonalne, przewyższają sprzedaż swoich legalnych odpowiedników, podczas gdy na inne, takie jak te stosowane w leczeniu choroby Alzheimera, odnotowywany jest bardzo niski popyt”, dodaje Diestre.
Ekonomiczne i zdrowotne konsekwencje działalności NAI
Wreszcie, zespół przeanalizował konsekwencje sprzedaży przez NAI, zarówno pod względem strat ekonomicznych, jak i wpływu tych leków na zdrowie i samopoczucie użytkowników końcowych. „Konsekwencje ekonomiczne i zdrowotne były większe, niż oczekiwano”, mówi Diestre. Przykładowo, w Stanach Zjednoczonych, gdzie sprzedaż nielegalnych środków farmaceutycznych online jest znacznie bardziej rozpowszechniona niż w Europie, NAI generują 7 % strat w przychodach branży farmaceutycznej. Są one również odpowiedzialne za 15 % działań niepożądanych, których doświadczają obywatele.
Prywatność, dostęp i wybór
Według Diestre wszystkie te informacje pozwalają lepiej zrozumieć to, co napędza wśród klientów sprzedaż i popyt na nielegalne środki farmaceutyczne. „Powody, dla których klienci kupują w NAI, są tak różnorodne, jak rodzaje leków, które kupują”, zauważa. Niższa cena, którą często można znaleźć w Internecie, jest ważnym powodem, ale nie jest to jedyny czynnik. W rzeczywistości czasami leki w NAI są droższe niż w legalnych aptekach. Z kolei największymi zaletami NAI są prywatność, dostęp i wybór. Przykładowo klienci, którzy cierpią na stygmatyzowane choroby, takie jak choroby psychiczne lub dysfunkcje seksualne, wysoko cenią sobie ich zdolność do zapewnienia większej prywatności. Klienci, którzy cierpią na choroby wymagające stabilnego spożycia, takie jak leki z efektem odstawienia, doceniają fakt, że NAI mogą dostarczyć leki szybciej, ponieważ nie są zobowiązane do przestrzegania nadzoru regulacyjnego, w przeciwieństwie do legalnych aptek. NAI mają również tę zaletę, że mogą sprzedawać klientom leki do pozarejestracyjnego stosowania w niezatwierdzonych schorzeniach. „Wierzę, że nasze odkrycia i metody ujawniły skalę tego poważnego problemu w zakresie zdrowia publicznego i pozwolą nam lepiej informować o zagrożeniach z nim związanych, a także wdrożyć skuteczniejsze polityki jego kontrolowania”, podsumowuje Diestre.
Słowa kluczowe
IllegalPharma, nielegalne apteki internetowe, przemysł farmaceutyczny, nielegalne środki farmaceutyczne, zdrowie publiczne, leki
