Wskazanie Europie Południowo-Wschodniej drogi do odporności na zmianę klimatu
W ramach finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu ARCADIA(odnośnik otworzy się w nowym oknie) opublikowano sprawozdanie(odnośnik otworzy się w nowym oknie), w którym porównano skuteczność rozwiązań opartych na przyrodzie (ang. nature-based solutions, NbS) w regionach Płowdiw (Bułgaria), Centru (Rumunia) i Podrawie (Słowenia). Ta dogłębna analiza wspiera wysiłki podejmowane przez zespół projektu z myślą o przyspieszeniu procesu wdrożenia rozwiązań opartych na przyrodzie, a także wsparciu europejskich regionów i społeczności na ich drodze do uzyskania odporności na zmianę klimatu. Przedstawiona w tym sprawozdaniu analiza strategii w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu z wykorzystaniem NbS w trzech regionach europejskich koncentruje się na strukturach zarządzania, ocenach ryzyka, zaangażowaniu zainteresowanych stron i ramach finansowych. Badając regionalne cele dotyczące adaptacji oraz cele dotyczące transformacji, autorzy sprawozdania zidentyfikowali najlepsze praktyki, wyzwania systemowe, a także możliwości skalowania istniejących rozwiązań.
Kluczem jest zarządzanie adaptacyjne
Jednym z istotnych wniosków jest wskazanie na ważną rolę, jaką adaptacyjne zarządzanie odgrywa w powodzeniu działań budujących odporność na zmianę klimatu. Jeśli chodzi o region Podrawie, jego model scentralizowanego zarządzania może, z jednej strony, zapewnić sprawny proces decyzyjny, skuteczną realizację polityki i przejrzystość co do odpowiedzialności, co zwiększa efektywność i skalowalność projektów NbS, ale z drugiej strony stwarza on również ryzyko ignorowania lokalnych priorytetów. Z kolei zdecentralizowane podejście przyjęte w regionach Płowdiw i Centru może sprzyjać włączeniu społecznemu, aczkolwiek wymaga też lepszej koordynacji, aby uniknąć fragmentacji procesów zarządzania. Jeśli chodzi o ocenę i monitorowanie ryzyka związanego z klimatem, analiza porównawcza pokazuje, że oparty na technologii, dynamiczny system monitorowania wdrożony w regionie Podrawie umożliwia dokładne przewidywanie i łagodzenie skutków powodzi, osuwisk i innych zagrożeń związanych z klimatem. W sprawozdaniu zaleca się, aby regiony Centru i Płowdiw odeszły od reaktywnych, statycznych ocen ryzyka związanego z klimatem na rzecz adaptacyjnego, opartego na danych procesu podejmowania decyzji w czasie rzeczywistym. Pod względem rozwiązań opartych na przyrodzie i regionalnych celów w zakresie adaptacji Słowenia jest liderem w integracji NbS dzięki zgodności między polityką, finansowaniem i wdrażaniem. W sprawozdaniu podkreślono potrzebę przyjęcia przez Bułgarię i Rumunię systemowego podejścia do rozwiązań opartych na przyrodzie, zapewniającego spójność polityki i współpracę międzysektorową. Słowenia okazała się również liderem pod względem zaangażowania zainteresowanych stron i wielopoziomowej koordynacji – wszystko to dzięki modelowi zarządzania włączającego, który ułatwia owocną współpracę między agencjami rządowymi, przedsiębiorcami, organizacjami pozarządowymi i społeczeństwem obywatelskim. Stwierdzono jednak, że bułgarskie i rumuńskie regiony wymagają wprowadzenia reform instytucjonalnych z myślą o uwzględnieniu zaangażowania zainteresowanych stron w krajowych i regionalnych strategiach w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu. W obszarze mechanizmów finansowych i wyzwań związanych z finansowaniem wyróżnia się oparty na wynikach model finansowy regionu Podrawie, który oferuje skalowalne ramy możliwe do wykorzystania przez inne regiony. W sprawozdaniu zaleca się, aby regiony Płowdiw i Centru zwiększyły przejrzystość rozdzielania środków finansowych, dostosowując mechanizmy finansowania do jasnych wskaźników wydajności. Mogłoby to poprawić rozliczalność i sprawić, by finansowanie działań w celu przystosowania się do zmiany klimatu było ukierunkowane na wyniki. W ogólnym ujęciu analiza porównawcza pokazuje, że scentralizowane, oparte na wynikach podejście regionu Podrawie sprzyja spójności instytucjonalnej, efektywności finansowej i strukturalnemu udziałowi zainteresowanych stron, jednakże region ten musi dążyć do poprawy lokalnej zdolności do adaptacji. Jeśli chodzi o regiony Płowdiw i Centru, mimo że czerpią one korzyści ze stosowania zdecentralizowanego modelu zarządzania i unijnego wsparcia finansowego, jednocześnie muszą pokonać przeszkody w postaci fragmentacji polityki, nieefektywnej alokacji środków i słabej integracji rozwiązań opartych na przyrodzie. W podsumowaniu swojego sprawozdania zespół projektu ARCADIA (TrAnsformative climate ResilienCe by nAture-baseD solutions in the contInentAl bio-geographical region) stwierdza: „Aby przyspieszyć transformację w kierunku odporności na zmianę klimatu, regiony muszą zrównoważyć wydajne podejście scentralizowane z elastycznym podejściem zdecentralizowanym, stosować mechanizmy oceny ryzyka w czasie rzeczywistym i zwiększyć skalę wdrażania NbS poprzez ustrukturyzowane reformy systemów finansowania i zarządzania. Współpraca transgraniczna i wspólne ramy wiedzy – to czynniki o kluczowym znaczeniu dla wypełnienia istniejących luk w strategiach adaptacyjnych i zapewnienia zrównoważonego, odpornego na zmianę klimatu rozwoju regionalnego”. Więcej informacji: strona projektu ARCADIA(odnośnik otworzy się w nowym oknie)
