Innowacje w zakresie nasion i odmian wspierają rolnictwo ekologiczne
Choć rynek produktów ekologicznych stale się rozwija, europejscy rolnicy mają trudności ze znalezieniem odpowiednich nasion i odmian. Jak wyjaśnia Monika Messmer, koordynatorka naukowa projektu LIVESEEDING(odnośnik otworzy się w nowym oknie): „Według szacunków z 2018 roku około 50 % nasion wykorzystywanych w rolnictwie ekologicznym spełniało wymogi dla rolnictwa ekologicznego(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Większość upraw ekologicznych opiera się na odmianach opracowanych z myślą o rolnictwie konwencjonalnym, które były rzadko badane w innych warunkach”. Zespół projektu LIVESEEDING zwiększa dostępność silnych i odpornych nasion i odmian organicznych wielu roślin uprawnych. Głównym celem prac było badanie i promowanie odmian przystosowanych do rolnictwa ekologicznego oraz tworzenie nowych odmian roślin uprawnych.
Zwiększanie dostępności, zainteresowania i możliwości
Rolnictwo ekologiczne może się rozwijać, jeśli zapewni się dostęp do odmian wyhodowanych z myślą o szczególnych warunkach i metodach zarządzania typowych dla systemów ekologicznych, w tym o braku stosowania syntetycznych nawozów i pestycydów. Zespół projektu LIVESEEDING wdrożył metodykę opartą na zwiększaniu zainteresowania, dostępności i możliwości, aby zwiększyć popyt na rynku (zainteresowanie), podnieść dostępność i użyteczność nasion odmian dostosowanych do rolnictwa ekologicznego (dostępność), a także wspierać kształtowanie odpowiednich przepisów i strategii (możliwości). Zespół zrzesza 37 organizacji łańcucha wartości(odnośnik otworzy się w nowym oknie), wśród których znaleźli się zarówno przedstawiciele rolników, jak i konsumentów, skupionych wokół 17 lokalnych żywych laboratoriów w 16 krajach europejskich, zajmujących się uprawami ekologicznymi, badaniem odmian i produkcją nasion. „Wprowadzając kryteria ekologiczne na początku łańcucha wartości, a także nowe nasiona i odmiany, możemy utorować drogi do budowy bardziej zrównoważonego rolnictwa i systemów żywnościowych, opartych na różnorodności biologicznej dzięki projektowi LIVESEEDING”, wyjaśnia Mariateresa Lazzaro, koordynatorka naukowa projektu LIVESEEDING.
Uczestnictwo interesariuszy
W odpowiedzi na brak odpowiednich odmian, włoskie żywe laboratorium Resilient Rice opracowało genetycznie zróżnicowane odmiany ryżu i promowało podejście hodowli kulinarnej łączące genetykę z gastronomią za pomocą degustacji organizowanych przez rolników, techników, mieszkańców i szefów kuchni. „Żywe laboratoria pokazują, w jaki sposób współpraca prowadzi do budowy innowacyjnych, zróżnicowanych biologicznie i odpornych lokalnych systemów żywnościowych”, dodaje Lazzaro. Nowe odmiany ryżu zostały zgłoszone jako organiczny materiał heterogeniczny(odnośnik otworzy się w nowym oknie), co stanowi kamień milowy w hodowli roślin. W ramach projektu powstają również cyfrowe narzędzia wspierające uprawy(odnośnik otworzy się w nowym oknie), zawiadomienia oraz przyjazna dla użytkowników platforma, która pomaga rolnikom w realizacji testów nowych odmian. Powstała także unijna baza danych łączy oferty dostawców nasion z krajowymi repozytoriami.
Kiełkowanie nowych strategii i praktyk
Dzięki konsorcjum projektu LIVESEEDING do konsumentów trafiają już produkty ekologiczne oparte na nowych i konwencjonalnych odmianach cebuli, rzepy i innych roślin sprzedawane w szwajcarskich supermarketach oraz papryka Blanco de Villena w Hiszpanii. Projekt, który potrwa do września 2026 roku, ma na celu opracowanie biznesplanów wspierających rozwój sektorów ekologicznych nasion i upraw, ze szczególnym uwzględnieniem rynków słabiej rozwiniętych, zwłaszcza w Europie Wschodniej i Południowej. Zespół projektu LIVESEEDING bierze również aktywny udział w dialogach między środowiskiem akademickim i decydentami, dostarczając dowodów wspierających wiele kluczowych regulacji. Coroczne konferencje dotyczące polityki nasiennej w Chorwacji, Polsce i Portugalii położyły podwaliny pod krajowe plany działania na rzecz wykorzystywania wyłącznie ekologicznego materiału siewnego. Przyczyniło się do tego także webinarium zorganizowane w 2025 roku, które zgromadziło przeszło 100 uczestników, w tym dostawców nasion. „Wspierając strategie łączące różnorodność biologiczną upraw i nasiona organiczne z miejskimi systemami rolno-spożywczymi oraz społecznościowymi bankami nasion, decydenci dbają o zdrowie ludzi i bezpieczeństwo żywnościowe”, wyjaśnia Mariano Iossa, koordynator projektu LIVESEEDING z ramienia instytucji FiBL Europe(odnośnik otworzy się w nowym oknie) pełniącej rolę gospodarza projektu.
