Zrozumieć utajoną postać gruźlicy
M. tuberculosis, przyczyna TB, posiada niezwykłą zdolność przechodzenia w stan uśpienia, by uniknąć ataku ze strony układu odpornościowego gospodarza. Jednak pałeczki uśpione są trudne do wykrycia i dlatego też są oporne na standardowe leczenie. Reakcje immunologiczne na mykobakteryjne antygeny lipidowe stanowią ważny mechanizm obronny organizmu gospodarza. Naukowcy są zdania, że M. tuberculosis zmienia swój metabolizm lipidów i skład, aby uniknąć usunięcia. Zrozumienie sposobu, w jaki zmiany w metabolizmie lipidów powodują powstanie utajonej infekcji stało się głównym tematem finansowanego przez UE projektu "Gruźlica utajona: nowe narzędzia wykrywania i usuwania uśpionych pałeczek Mycobacterium tuberculosis" (Stoplatent-TB). Plan polegał na wygenerowaniu narzędzi, które pozwoliłyby zrozumieć mechanizmy bakteryjne prowadzące do metabolicznego stanu gruźlicy w fazie uśpienia. W tym celu partnerzy projektu wykorzystali różne modele metaboliczne, w tym hipoksję czy wygłodzenie, jak również świnki morskie jako bardziej odpowiedni model zwierzęcy uśpionej infekcji. Przetestowano także wzrost zależności M. tuberculosis od lipidów na opisanym niedawno adipocytowym modelu ex vivo oraz komórek, które nie produkują lipidów. Modele te mogą również służyć do analizy różnych reżimów terapeutycznych w przyszłości. Aby określić aktywność metaboliczną pałeczek, zmierzono profil transkryptomiczny M. tuberculosis w warunkach stresu za pomocą nowego podejścia sekwencjonowania RNA. Dodatkowo, skaningowa mikroskopia elektronowa wykazała, że zmiany metaboliczne pałeczek w warunkach środowiskowych wzbogaconych w lipidy miały wpływ na fenotypowy wygląd bakterii. Ważną częścią badania Stoplatent-TB było przetestowanie kombinacji leków zdolnych do zabicia tlenowych, replikujących populacji bakteryjnych, a także hipoksemicznych, niereplikujących. Podatność na działanie leków pałeczki M. tuberculosis różniła się w zależności od etapu wzrostu organizmu, przy czym nowe leki wykazały zwiększoną aktywność w stosunku do uśpionych pałeczek M. tuberculosis. Odkrycia zespołu projektu Stoplatent-TB w zakresie mechanizmów decydujących o przejściu w stan uśpienia mają ważny wpływ na rozwój nowych strategii kontrolnych. Co istotne, mogą one potencjalnie stanowić podstawę dla opracowania lepszych szczepionek przeciw TB.
