Molekuły miażdżycy
Miażdżyca jest nieprawidłowym grubieniem tętnic (dużych i średnich naczyń krwionośnych) w związku z odkładaniem płytki miażdżycowej, komórek i tłuszczy. Naukowcy z finansowanego przez UE projektu ATHEROGAG (Macrophage proteoglycans in atherosclerosis) badali mechanizmy rozwinięcia się i postępów miażdżycy. W szczególności skupili się na wyjaśnieniu roli makrofagów i związanych z nimi proteoglikanów. Makrofagi są komórkami immunologicznymi a komórki piankowate to makrofagi, które pochłonęły utlenione lipoproteiny niskiej gęstości (LDL). LDL to tzw. zły cholesterol. Płytka, zwłaszcza niestabilna, jest złożona z makrofagów i komórek piankowatych. Do identyfikacji molekuł związanych z jej powstawaniem uczestnicy projektu użyli pochodzących od myszy kultur makrofagów i odpowiednich mysich modeli. Jednym ze szczególnie użytecznych modeli jest mysz bez receptora LDL (LDLR), u której gen biosyntetyczny N-deacetylazy/N-sulfotransferazy N-acetyloglukozaminy 1 (Ndst1) jest nieaktywny. Przy użyciu myszy pozbawionych Ndst1 zbadano rolę makrofagowych proteoglikanów siarczanu heparanu (HSPG). U tych myszy siarkowanie HSPG zostało zmniejszone o 30%. Krzyżowano je z myszami nieposiadającymi LDLR, a ich potomstwo żywiono dietą wysokotłuszczową do dalszej analizy płytki i makrofagów. Zaobserwowano dwukrotne powiększenie płytki miażdżycowej i zaawansowane zmiany miażdżycowe z wyraźnie wyższą zawartością makrofagów. Obniżone siarkowanie zwiększało również ekspresję genów zapalenia, a w szczególności ACAT2. Zwiększenie poziomu ACAT powodowało zwiększenie aktywności enzymu ACAT i zwiększoną produkcję komórek piankowatych. Zmniejszone siarkowanie HSPG u makrofagów również nasiliło sygnalizację interferonu typu I. Wyniki sugerują, że makrofagowe HSPG chronią tętnice i utrzymują względną nieaktywność receptora interferonu typu 1. W dalszych badaniach odkryto, że inny proteoglikan (syndekan-4) wpływał na konwersję komórek piankowatych oraz zmiany w HS adipocytów, które pełniły znaczną rolę w indukowanej dietą otyłości. Odkrycia uczestników projektu wskazują na ochronną rolę makrofagowych HSPG i dowodzą, jak zmiany siarkowania HSPG mogą wpływać na związane z miażdżycą CVD. Powinno to pomóc w tworzeniu markerów do diagnozowania i monitorowania progresji związanych z miażdżycą CVD, jak również określaniu skuteczności leczenia. Badacze z projektu ATHEROGAG przeszli również interdyscyplinarne szkolenie z zakresu glikobiologi, praw własności intelektualnej, grantów i najnowocześniejszych technik, takich jak spektroskopia mas, kultury makrofagowe i testy przepływowe. Polepszy to perspektywy ich kariery i zapewni bezcenne możliwości współpracy.
