Starzenie i nowotwory
Komórki wytworzyły w toku ewolucji wewnątrzkomórkowe mechanizmy kontrolne w odpowiedzi na sygnały uszkadzające. Zależnie od czasu trwania sygnału i zakresu uszkodzeń dochodzi do starzenia lub śmierci komórki. Te zjawiska komórkowe są o tyle istotne, że mają ścisły związek z przedłużającą się aktywacją onkogenów i utratą funkcji supresorów nowotworowych. Oba te czynniki sprzyjają nowotworzeniu. Naukowcy z finansowanego przez UE projektu "Systems biology approaches to novel tumour suppressors" (SYSTUMS) badali zależność między starzeniem i powstawaniem nowotworów złośliwych, aby zidentyfikować sprzyjające guzom geny. Koncentrowali się na raku płuc i przeprowadzili komórkowe badania przesiewowe starzenia, aby móc odkryć nowe potencjalne supresory nowotworowe. Stwierdzili, że jednym z genów, w których najczęściej występują mutacje w przypadku raka płuc, jest gen receptora EPHA3 kinazy tyrozynowej, który jednocześnie jest związany ze starzeniem komórek. Aby kontynuować badania nad funkcją tego receptora przezbłonowego naukowcy manipulowali sygnałem przekazywanym przez EPHA3. Utrata funkcji EPHA3 powodowała nieprawidłowości w proliferacji komórek, aktywując szlaki starzenia komórkowego, w tym szlak białka p53. W raku płuc czynności EPHA3 mogą być zaburzone poprzez mutacje punktowe receptora lub utratę jego locus w genomie. Jako że receptory EPHA regulują pozycjonowanie i migrację komórek w mikrośrodowisku tkankowym, naukowcy z projektu SYSTUMS postanowili zbadać czynności EPHA3 w modelu raka u myszy. Konstytutywna utrata EphA3 nie wpływała na wyniki raka płuc wywołanego mutacją w genie Kras lub utratą białka p53. Co ciekawe, EphA3 ulega ekspresji wyłącznie w embrionalnej dystalnej tkance mezenchymatycznej płuca, chociaż nie stwierdzono żadnych zaburzeń morfogenezy u embrionów niewytwarzających EphA3. Konieczne będą dalsze eksperymenty, aby jednoznacznie określić znaczenie EPHA3 w rozwoju raka płuc i czynnościach płuc osobników dorosłych. Jednocześnie badanie wskazuje, że do pełnego wyjaśnienia roli EphA3 w rozwoju raka płuc niezbędne są bardziej złożone narzędzia badawcze, takie jak modele wygaszenia ekspresji tego białka u myszy. Podsumowując, wyniki badania SYSTUMS wskazują na bliski związek między starzeniem i powstawaniem nowotworów złośliwych. Identyfikacja szlaków i molekuł uczestniczących w transformacji nowotworowej może przyczynić się do opracowania nowych strategii leczenia.
