Jak zamienić zapał fanów piłki nożnej w zdrowszy tryb życia
Przy realizacji projektu EuroFIT badacze postanowili wykorzystać lojalność fanów piłki nożnej wobec swoich ulubionych klubów do promowania większej aktywności fizycznej. Zespół tego finansowanego przez UE projektu zastosował najnowsze metody z zakresu nauk behawioralnych i społecznych, żeby zainteresować mężczyzn całkowitą zmianą ich stylu życia. Mężczyźni współpracowali ze sobą w grupach nad poprawą swojej sprawności fizycznej, diety, wskaźnika masy ciała (BMI), samopoczucia, witalności i biomarkerów. Wyniki projektu wykazały poprawę ogólnego stanu zdrowia w grupie osób z różnych środowisk, reprezentujących populację, do której do tej pory ciężko było dotrzeć w celach badawczych. Sprawdzony program prozdrowotny Program EuroFIT został stworzony w taki sposób, aby wspierać mężczyzn w utrzymaniu nowego, zdrowego stylu życia przez co najmniej 12 miesięcy. Program realizowany był na stadionach klubowych i obejmował grupy 15–20 mężczyzn, którzy spotykali się co tydzień, przez 12 tygodni, na 90-minutowych sesjach i uczestniczyli w interaktywnych zajęciach z technik zmian nawyków oraz w grupowych zajęciach sportowych. „Trenerom klubowym zapewniliśmy dwudniowe szkolenie mające na celu pokazanie im, w jaki sposób przekazywać wiedzę, żeby dotrzeć do osób dorosłych, zwłaszcza mężczyzn. Niektóre elementy, np. porady dietetyczne, dostosowaliśmy do norm danego kraju”, mówi koordynatorka projektu prof. Sally Wyke. Uczestnicy mieli do wyboru szereg narzędzi, dzięki którym mogli skupić się na tych zmianach nawyków, które mogły przynieść im najwięcej korzyści, np. wyznaczanie celów i weryfikowanie postępów w ich osiąganiu, planowanie aktywności i stosowanie metod samokontroli. Zajęcia sportowe obejmowały ćwiczenia zalecane w programie zapobiegania kontuzjom FIFA 11+. Uczestnicy mogli też nauczyć się, jak dbać o swoją dietę i zgubić zbędne kilogramy. W ramach projektu przygotowano materiały dla trenerów i uczestników w formie przewodników. Opracowano też specjalne technologie, takie jak urządzenie SitFIT firmy Pal Technologies do monitorowania czasu spędzanego na aktywności fizycznej lub w pozycji siedzącej oraz powiązana aplikacja MatchFIT oferująca wsparcie i gry społecznościowe. Skuteczność programu w badaniu randomizowanym z grupą kontrolną przetestowało 1 113 uczestników kibicujących 15 klubom z Holandii, Portugalii, Norwegii i Zjednoczonego Królestwa. Na początku badania i po 12 miesiącach badacze ocenili poziom sprawności fizycznej uczestników, czas spędzany w pozycji siedzącej, ich dietę, BMI, ciśnienie krwi, samopoczucie i jakość życia. W niektórych przypadkach pobrali także próbki krwi. „Program EuroFIT przyczynił się do znacznego zwiększenia aktywności fizycznej uczestników i zmniejszenia ich wagi ciała. Pozytywnie wpłynął też na ich dietę, samopoczucie, poczucie własnej wartości i witalność”, mówi prof. Wyke. „Dzięki badaniu mogliśmy się też przekonać, że w perspektywie długoterminowej program jest bardzo opłacalny, biorąc pod uwagę ryzyko zachorowania na raka jelita grubego, choroby układu krążenia, depresję i cukrzycę czy ryzyko udaru mózgu”. Ciekawe jest jednak to, że program nie wpłynął na zmianę siedzącego trybu życia, co pokazał czas, jaki uczestnicy spędzali w pozycji siedzącej. „Musimy ciągle przypominać, że wprawdzie większa aktywność fizyczna jest ważna, ale tak samo istotne jest spędzanie mniej czasu w pozycji siedzącej: np. podczas oglądania telewizji powinno się raz na jakiś czas wstać i trochę się poruszać”, tłumaczy prof. Wyke. Obecnie brak jest wyraźnych ogólnodostępnych wytycznych dotyczących ograniczania czasu spędzanego w pozycji siedzącej, nie jest także znany związek pomiędzy długim siedzeniem a zdrowiem. Zwiększanie wpływu projektu Projekt EuroFIT wpisuje się w realizację unijnej polityki dotyczącej zdrowia. Na przykład pomaga mężczyznom osiągać cele określone w wytycznych UE dotyczących aktywności fizycznej. Zapewnia też pomoc w walce z kluczowymi wyzwaniami zdrowotnymi, z jakimi borykają się mężczyźni według sprawozdania Komisji Europejskiej na temat stanu zdrowia mężczyzn w Europie. Po zakończeniu badania strategię wdrożenia programu przetestowało sześć nowych klubów. Na tej podstawie zespół opracował model wdrożenia programu we wszystkich krajach europejskich. Obecnie zespół dopracowuje przewodniki dla trenerów i uczestników, żeby zdążyć przed wprowadzeniem EuroFIT w całej Europie, planowanym na wiosnę 2019 roku. Kluby będą mogły korzystać z programu EuroFIT przez 12 miesięcy na podstawie licencji indywidualnej lub grupowej, z jakiej już skorzystał Portugalski Związek Piłki Nożnej. Licencja jest dostępna za pośrednictwem organizacji pozarządowej działającej w obszarze zdrowia publicznego i sportu, www.healthystadia.eu/eurofit (European Healthy Stadia), którą wspiera UEFA, czyli organizacja zarządzająca europejską piłką nożną.
Słowa kluczowe
EuroFIT, piłka nożna, siedzący, sprawność fizyczna, zdrowie, dieta, zmiana nawyków
