Jak warunki pracy i automatyzacja wzajemnie na siebie wpływają
Gdyby automatyzacja i rynek pracy miały własne profile na Facebooku, status ich relacji zostałby określony jako „skomplikowany”. „Z jednej strony, automatyzacja niektórych zadań może spowodować obniżenie płac i szans na zatrudnienie osób, które wcześniej tę pracę wykonywały”, mówi David Hémous(odnośnik otworzy się w nowym oknie), ekonomista z Uniwersytetu w Zurychu(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Z drugiej jednak strony, wyższe koszty pracy lub niedobór często zachęcają do automatyzacji”. W zrozumieniu tego skomplikowanego związku pomaga finansowany ze środków Unii Europejskiej projekt AUTOMATION. „Naszym celem było ustalenie, jak wzrost płac prowadzi do przyspieszenia automatyzacji i jak to następnie może prowadzić do spadku zatrudnienia”, dodaje Hémous, który pełni funkcję koordynatora projektu.
Wpływ warunków na rynku pracy na innowacje w zakresie automatyzacji
Chcąc zbadać wpływ warunków panujących na rynku pracy na procesy automatyzacji, w ramach projektu wspieranego przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie) naukowcy postanowili sklasyfikować patenty jako związane bądź niezwiązane z automatyzacją. Klasyfikacja ta pozwoliła na rozróżnienie między innowacjami ukierunkowanymi na zmniejszenie nakładu pracy, a takimi, które mają zgoła inne cele, na przykład zmniejszenie zużycia energii. Następnie w ramach projektu przeanalizowano działania przedsiębiorstw zajmujących się produkcją sprzętu dla innych firm. „Nasza hipoteza zakładała, że wzrost kosztów pracy ponoszonych przez klientów na rynkach niższego szczebla zwiększa popyt na automatyzację, przesuwając tym samym kierunek innowacji w stronę większej automatyzacji”, wyjaśnia Hémous. Aby uwzględnić związek przyczynowo-skutkowy między wzrostem kosztów pracy a automatyzacją, naukowcy ocenili, o ile bardziej innowacyjne firmy zwiększają liczbę patentów w zakresie technologii automatyzacji w następstwie wzrostu kosztów pracy na ich rynku eksportowym.
Automatyzacja i jej wpływ na rynki pracy
Uczeni wykorzystali następnie sporządzoną przez siebie klasyfikację patentów do analizy wpływu automatyzacji na rynki pracy. „Odkryliśmy, że branże, które wykorzystują wiele technologii automatyzacji, mają również tendencję do korzystania z wielu technologii niezwiązanych z automatyzacją, więc badanie wpływu tych pierwszych bez uwzględnienia tych drugich prowadzi do błędów w szacunkach”, dodaje Hémous. Aby uzyskać wiarygodne wyniki, zespół uwzględnił w swojej analizie wpływ nie tylko innowacji ukierunkowanych na automatyzację, ale również pozostałych rozwiązań na zatrudnienie w Stanach Zjednoczonych, zarówno na poziomie poszczególnych branż, jak i lokalnych rynków pracy.
Silny wpływ kosztów pracy na automatyzację
Na podstawie swoich analiz zespół wykazał, że koszty pracy mają znaczący wpływ na procesy automatyzacji. Liczby pokazują, że wzrost kosztów pracy pracowników niewykwalifikowanych o 1 % przekłada się na wzrost liczby patentów związanych z automatyzacją o 2–4 %. „Dla porównania, ustaliliśmy ujemny wpływ, jeśli chodzi o koszty pracy w przypadku stanowisk wymagających wysokich kwalifikacji, prawdopodobnie dlatego, że badane przez nas technologie automatyzacji mają zwykle za zadanie uzupełniać pracę wykonywaną przez wysoko wykwalifikowanych pracowników”, zaznacza Hémous. „Odkryliśmy również, że koszty pracy nie mają wpływu na innowacje w zakresie sprzętu niezwiązanego z automatyzacją pracy”. Z tych badań wynika również, że branże produkcyjne, w których automatyzacja jest powszechniejsza, odnotowują spadek zatrudnienia w porównaniu z branżami, w których automatyzacja wdrażana jest na mniejszą skalę, zaś branże, w których wprowadza się więcej innowacji niezwiązanych z automatyzacją, odnotowują względny wzrost zatrudnienia.
Wsparcie inteligentnego podejmowania decyzji
Hémous uważa, że powyższe odkrycia niosą ze sobą ważne implikacje dla polityki, zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że decydenci dążą do zniwelowania nierówności związanych z automatyzacją, na przykład poprzez podniesienie płacy minimalnej. „Wyniki naszych badań pokazują, że wzrost płacy minimalnej prowadzi do wzrostu automatyzacji, wspierając dokładnie te same trendy w technologii, które pierwotnie doprowadziły do powstania większych nierówności”, podsumowuje uczony.
