Innowacyjne rozwiązania dla powiązań woda-energia-żywność-ekosystem
Woda ma krytyczne znaczenie zarówno dla społeczeństwa, jak i gospodarki. Dlatego też niezwykle istotne jest skuteczne łagodzenie skutków zmian klimatu, walka z zanieczyszczeniem i wyczerpywaniem się zasobów naturalnych, zarządzanie zapotrzebowaniem na wodę i zapobieganie degradacji ekosystemów. Kluczowe zasoby, takie jak woda, energia, żywność i zdrowe ekosystemy (WEFE), są ze sobą splecione poprzez tzw. powiązania WEFE, co oznacza, że działania w jednej sferze mogą nieumyślnie wpływać na pozostałe. Jednak polityka i sprawowanie rządów często traktują te zasoby oddzielnie, co prowadzi do nieefektywności, sprzecznych potrzeb i niezamierzonych kompromisów.
Wypróbowane na różnych kontynentach
Projekt GoNEXUS(odnośnik otworzy się w nowym oknie) zajmuje się tym wyzwaniem, opracowując ramy oceny rozwiązań (SEF) na potrzeby zintegrowanego zarządzania powiązaniami WEFE. Te innowacyjne ramy i dostosowany do przyszłych wyzwań zestaw narzędzi pozwoliły badaczom na współprojektowanie i ocenę interwencji na różną skalę, od kontynentu po kraj i region, poprzez łączenie dowodów naukowych z dialogiem z udziałem interesariuszy. Partnerzy projektu zastosowali zestaw narzędzi, dialogi o powiązaniach i SEF do ośmiu szczegółowych studiów przypadków, obejmujących dorzecza Europy (Dunaj, Como, Júcar, Tag i Segura) i Afryki (Senegal, Zambeze), a także zastosowania globalne i unijne. „To połączone podejście pozwala na wspólne projektowanie rozwiązań politycznych i technicznych wraz ze scenariuszami, które przewidują przyszłe presje” — mówi koordynator projektu Manuel Pulido-Velázquez(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Przykłady obejmują dostosowanie istniejących polityk dotyczących wody, energii, żywności i środowiska, poprawę efektywności wykorzystania zasobów poprzez lepsze praktyki zarządzania oraz identyfikację infrastruktury i innowacji operacyjnych na poziomie dorzecza i zlewni. „Przyjmując podejście systemowe, które integruje modelowanie ilościowe z ocenami jakościowymi, możemy przetestować realistyczne ścieżki dla bardziej spójnego zarządzania” — zauważa Pulido-Velázquez.
Liczne korzyści
Wyniki te zachęcają do podejmowania lepszych decyzji i usprawniają współpracę w zakresie zarządzania zasobami naturalnymi. „Kładziemy nacisk na rozwiązania, które generują synergię między sektorami, przy jednoczesnym uwzględnieniu kompromisów, zapewniając opłacalne interwencje, które są politycznie wykonalne i dostosowane do konkretnych kontekstów” — wyjaśnia Pulido-Velázquez. Rozwiązania te oferują również większą efektywność monitorowania, użytkowania i uzdatniania wody, a także przyczyniają się do redukcji zanieczyszczeń, promują odzyskiwanie zasobów i wspierają dostosowanie sektorów związanych z wodą do zmian klimatu. „Ostatecznie rozwiązania te będą wspierać decydentów we wdrażaniu zrównoważonych, korzystnych dla wszystkich stron strategii, które zwiększą odporność powiązań WEFE w Europie i poza nią” — podsumowuje Pulido-Velázquez. Korzyści społeczne obejmują pomoc społecznościom w Europie i Afryce w sprawiedliwym i zrównoważonym zarządzaniu wodą, energią, żywnością i ekosystemami. Oznacza to bardziej niezawodny dostęp do czystej wody, bezpiecznych dostaw żywności i niedrogiej energii, nawet w okresach suszy lub zmian klimatycznych. Co więcej, testując różne polityki i opcje infrastrukturalne, projekt GoNEXUS pomaga unikać konfliktów między sektorami, np. między rolnictwem potrzebującym wody do nawadniania a miastami potrzebującymi wody pitnej.
Promowanie transgranicznej współpracy międzysektorowej
W Afryce projekt promuje współpracę między interesariuszami zlokalizowanymi w dorzeczach rzek Senegal i Zambezi, aby poprawić warunki życia rolników i zmniejszyć ryzyko niedoborów wody. W Europie regiony takie jak dorzecza Dunaju i Tagu korzystają ze strategii chroniących ekosystemy, co jednocześnie zapewnia stabilność gospodarczą. Dzięki zgromadzeniu decydentów, rolników, przedsiębiorców i obywateli projekt GoNEXUS opracowuje praktyczne rozwiązania, które wzmacniają odporność, zmniejszają nierówności i promują długoterminowy dobrobyt całego społeczeństwa. W ten sposób projekt przyczynia się do „dyplomacji wodnej”(odnośnik otworzy się w nowym oknie), czyli wykorzystania dialogu, negocjacji i współpracy na rzecz pokojowego zarządzania wspólnymi zasobami wodnymi. Wiele rzek, jezior i warstw wodonośnych przechodzi przez granice państwowe, przez co wiele krajów jest uzależnionych od tych samych zasobów wodnych, a to może prowadzić do sporów. Jednak zamiast dążyć do konfliktu, dyplomacja wodna zachęca kraje do współpracy, budowania pokoju, wspierania zrównoważonego rozwoju i zapobiegania napięciom związanym z dostępem do jednego z najcenniejszych zasobów świata.
