Wspieranie naturalnego oczyszczania wody w miastach
Rozwój urbanizacji niesie ze sobą szereg wyzwań. Należą do nich niedobór wody i brak bezpieczeństwa związanego z dostępem do niej, problemy zdrowotne ludzi i utrata usług ekosystemowych, takich jak czysta woda. „Ponad 70% Europejczyków mieszka obecnie w miastach, a szacuje się, że do 2050 r. liczba ta wzrośnie do ponad 80%”, zauważa koordynator projektu MULTISOURCE(odnośnik otworzy się w nowym oknie) Jaime Nivala z Krajowego Instytutu Badawczego Rolnictwa, Żywności i Środowiska(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (INRAE) we Francji. „Gromadzenie, oczyszczanie i bezpieczne ponowne wykorzystanie zanieczyszczonej wody ma kluczowe znaczenie dla zbudowania podstaw zrównoważonej gospodarki zasobami wodnymi”. Coraz większe zainteresowanie budzą udoskonalone naturalne metody uzdatniania wody, które mogłyby pomóc rozwiązać ten problem. Rozwiązania oparte na naturze obejmują szeroki zakres technologii oczyszczania wód w mokradłach, a także zielone dachy i ściany oraz ogrody deszczowe, które usuwają z zanieczyszczonej wody takie zanieczyszczenia, jak składniki odżywcze, mikrozanieczyszczenia, metale ciężkie i patogeny.
Narzędzia open source dla miejskich planistów zajmujących się wodą
Jednak planowanie, wdrażanie i finansowanie takich systemów – na wymaganą skalę – wciąż pozostaje problematyczne. Finansowany ze środków UE projekt MULTISOURCE miał na celu rozwiązanie tego problemu poprzez opracowanie modułowych narzędzi typu open source, które zostaną zintegrowane z systemem informacji geograficznej (GIS) dla planistów miejskich zajmujących się wodą. Narzędzia te zostały zaprojektowane w celu lokalizowania i wyboru optymalnych rozwiązań opartych na naturze do oczyszczania wody oraz usprawnionych naturalnych systemów oczyszczania, przy uwzględnieniu kwestii środowiskowych, ekonomicznych i społecznych. Narzędzia planowania zostały opracowane wspólnie przez partnerów projektu przy udziale interdyscyplinarnej międzynarodowej rady doradczej. Opracowano również innowacyjne podejścia do finansowania oraz strategie zarządzania oparte na społecznościach, a także zalecenia ukierunkowane na politykę bezpiecznego ponownego wykorzystania wody oczyszczonej przez miejskie systemy oczyszczania oparte na zasobach środowiska naturalnego. Następnie w siedmiu krajach (Belgia, Francja, Niemcy, Włochy, Norwegia, Hiszpania, Stany Zjednoczone) zaprezentowano udoskonalone systemy oczyszczania oparte na naturalnych składnikach, służące do oczyszczania lub magazynowania różnych miejskich strumieni wody. Należą do nich ścieki surowe, wstępnie oczyszczone ścieki, szara woda, przelew burzowy kanalizacji ogólnospławnej, woda opadowa z dróg i woda deszczowa.
Celowane systemy naturalnego oczyszczania
Zespołowi projektu udało się opracować zestaw modułowych narzędzi planistycznych, które pomogą interesariuszom podejmować decyzje dotyczące sposobu i miejsca inwestowania w ulepszone systemy naturalnego oczyszczania ścieków w skali miasta i regionu. Uwzględniają one takie kwestie, jak specyfika danej lokalizacji sieci kanalizacyjnej i jej topografia, a także akceptacja społeczna. Narzędzia udostępniono za pośrednictwem specjalnej platformy(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Opracowaliśmy również narzędzie wspomagające podejmowanie decyzji(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (Nat4Wat) oparte na systemach opartych na naturze, z wizualnym interfejsem użytkownika”, mówi Nivala. „Pomaga ono użytkownikom wybierać odpowiednie technologie, uwzględniać indywidualne preferencje i priorytety oraz szacować wielkość systemu”. Rozwiązania te zostały z powodzeniem przetestowane w ramach testów pilotażowych i zaprezentowane w różnych obszarach miejskich. Na przykład w Lyonie zaprojektowano napowietrzany, hybrydowy system oczyszczania wód w mokradłach, przeznaczony do oczyszczania surowych ścieków komunalnych z sieci kanalizacji ogólnospławnej (ścieki zmieszane z wodą deszczową). Główną zaletą jest to, że opracowane narzędzia można stosować modułowo, w zależności od lokalnych ograniczeń i potrzeb.
Szybsze wdrażanie rozwiązań opartych na naturze
W dalszej kolejności zespół projektu planuje opublikowanie ogólnodostępnego podręcznika, zawierającego informacje na temat aktualnych zagadnień związanych z procesami oczyszczania w mokradłach o przepływie podpowierzchniowym, a także dalsze rozpowszechnianie wyników projektu. Zespół projektu opracował również nowe i innowacyjne modele biznesowe dotyczące budowy, eksploatacji i długoterminowego zarządzania systemami ulepszonego naturalnego oczyszczania, a także przeprowadził ocenę ryzyka środowiskowego dla szerokiej gamy systemów ulepszonego naturalnego oczyszczania. „Mamy nadzieję, że projekt MULTISOURCE pomoże osobom prywatnym, społecznościom, specjalistom i decydentom przyspieszyć wdrażanie rozwiązań opartych na naturze w zakresie uzdatniania wody(odnośnik otworzy się w nowym oknie) na całym świecie”, mówi Nivala.