Jesteś typem skowronka? Podziękuj za to swoim prehistorycznym kuzynom
Czy chodzisz wcześnie spać i wcześnie się budzisz? Wyjaśnienie tego mechanizmu znajdziesz w wynikach najnowszego badania opublikowanego na łamach czasopisma „Genome Biology and Evolution”, które wskazują, że odpowiedzialne za to mogą być geny odziedziczone po neandertalskich przodkach. Jak wiadomo, dwa gatunki ludzi – człowiek rozumny i neandertalski – krzyżowały się ze sobą. Dowodzą tego ślady DNA, które można do dziś znaleźć u wielu z nas.
Wczesne zasypianie, wczesna pobudka
Porównując starożytne DNA z genami współczesnych ludzi, zespół amerykańskich uczonych odkrył, że wiele z zachowanych genów neandertalczyka wpływa na zegar biologiczny. Rytmy dobowe, czyli 24-godzinne cykle będące częścią wewnętrznego zegara każdego organizmu, ewoluowały w zależności od szerokości geograficznej. Neandertalczycy zamieszkiwali tereny położone na wyższych szerokościach geograficznych, których cechą charakterystyczną są dni dłuższe latem i krótsze zimą. Z tego powodu chodzili zwykle spać wcześniej i wcześnie wstawali, dzięki czemu mogli wykorzystać światło dnia do polowania. Potomkowie krzyżujących się par odziedziczyli korzystniejsze z punktu widzenia ewolucji geny odpowiedzialne za zegar biologiczny, które po opuszczeniu Afryki pozwalały im lepiej dostosować się do nowych warunków życia w Eurazji. Swoje badanie naukowcy oparli na analizie danych genetycznych pochodzących z Biobanku Zjednoczonego Królestwa – medycznej bazy danych zawierającej zarówno genetyczne, jak i inne dane zdrowotne setek tysięcy osób. W wyniku analizy odkryli, że ludzie posiadający dziś te same warianty zegara biologicznego, co nasi przodkowie, okazywali się być typami skowronka.
Czy ranne wstawanie wyszło jaskiniowcom na dobre?
„Odkryliśmy, że neandertalskie DNA – na skutek krzyżowania się wciąż obecne u współczesnych ludzi – ma swoje znaczące… konsekwencje”, stwierdził główny autor John Capra, profesor nadzwyczajny epidemiologii i biostatystyki na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Francisco, w wypowiedzi dla CNN. „W szczególności neandertalskie DNA, które wpływa na chronotyp, konsekwentnie przyczynia się do zwiększenia skłonności do wczesnego porannego wstawania”. „Nie sądzimy jednak, by fakt wczesnego wstawania był w tym przypadku faktyczną korzyścią. Interpretujemy to raczej jako sygnał posiadania szybciej działającego zegara, który jest w stanie lepiej dostosować się do sezonowych zmian poziomu światła”, wyjaśnił prof. Capra na łamach dziennika „The Guardian”. „Na wyższych szerokościach geograficznych korzystne jest posiadanie bardziej elastycznego zegara biologicznego, który lepiej dostosowuje się do zmiennych sezonowych poziomów światła”. Jeśli więc budzisz się wraz z pierwszymi promieniami słońca, poświęć chwilę na wyrażenie wdzięczności za mutacje genetyczne przekazane dziesiątki tysięcy lat temu. Gdy z kolei uwielbiasz drzemać do południa, istnieje duże prawdopodobieństwo, że wśród twoich praprzodków próżno szukać neandertalczyków.
Słowa kluczowe
Neandertalczyk, neandertalskie, geny, DNA, genetyka, rytm dobowy, szerokość geograficzna, zegar biologiczny, poranek