Prywatne finansowanie na potrzeby efektywności energetycznej: nowe rozwiązania w zakresie finansowania transformacji energetycznej w Europie
Podczas gdy UE zwiększyła ilość środków publicznych przeznaczanych na potrzeby efektywności energetycznej, wciąż istnieje potrzeba dalszego odblokowania środków prywatnych. Aby do 2030 roku osiągnąć cele UE w zakresie klimatu i energii, takie jak zmniejszenie emisji dwutlenku węgla o 40 % względem poziomu z 1990 roku oraz osiągnięcie efektywności energetycznej na poziomie 32,5 %, wszystko to w ramach ambitnego projektu Europejski Zielony Ład, w latach 2021–2030 konieczne będzie przeznaczenie na te cele dodatkowych 260 miliardów euro rocznie. Duża część tych środków finansowych będzie musiała pochodzić z sektora prywatnego.
Pokonywanie przeszkód finansowych utrudniających inwestycje w zakresie efektywności energetycznej
Prawdą jest, że inwestycje w zakresie efektywności energetycznej często wiążą się z wysokimi kosztami transakcyjnymi, ponieważ projekty są zbyt małe i niewystarczająco zagregowane, aby były one interesujące dla inwestorów. Kolejnym wyzwaniem jest fakt, że tego typu inwestycje, takie jak gruntowne modernizacje budynków, mają zazwyczaj stosunkowo długi okres zwrotu, co czyni je niezbyt atrakcyjnymi przedsięwzięciami. Inwestorzy nie są również do końca pewni, czy rzeczywistość będzie odpowiadała poziomowi oczekiwanych oszczędności po modernizacji energetycznej. Istnieje jednak coraz więcej dowodów na to, że ryzyko związane z inwestycjami w zakresie efektywności energetycznej jest niższe, niż postrzegają to rynki. Cała sztuka polega nie tylko na tym, aby zapewnić inwestorów, że projekty w zakresie efektywności energetycznej są, ogólnie rzecz biorąc, bezpieczne, ale także aby pomóc bankom i innym organizacjom finansowym naprawdę zrozumieć i łatwo ocenić wszelkie ryzyko i możliwości związane z danym projektem. Aby uprościć transakcje i zwiększyć zaufanie instytucji finansowych, bardzo potrzebna jest normalizacja techniczna i prawna na wszystkich etapach inwestycyjnego łańcucha wartości. Brak normalizacji projektów uniemożliwia również sekurytyzację aktywów związanych z efektywnością energetyczną (kredytów lub kapitału własnego), wskutek czego instytucje finansowe nie są w stanie refinansować swojego zadłużenia na rynkach kapitałowych. Widać jednak światełko w tunelu. Podczas gdy zazwyczaj oczekuje się, że inwestycje w zakresie efektywności energetycznej zwrócą się wyłącznie za sprawą obniżenia rachunków za energię, coraz więcej dowodów wskazuje na to, że w podejmowaniu decyzji dotyczących zwiększania efektywności energetycznej kluczową rolę odgrywają korzyści niezwiązane z energią. Obejmuje to na przykład lepsze parametry wewnętrzne w zakresie komfortu i zdrowia, większą wartość budynku, mniejsze prawdopodobieństwo niespłacenia kredytu hipotecznego oraz niższe wskaźniki rotacji najemców lub pustostanów, oferując tym samym realny potencjał finansowy i zachęty ekonomiczne mające skłonić instytucje finansowe do dokonywania większych inwestycji w zakresie efektywności energetycznej. Ponadto istnieje potrzeba ustanowienia innowacyjnych programów finansowania na szczeblu regionalnym lub krajowym w celu stworzenia warunków dla odpowiedniego finansowania inwestycji w zakresie efektywności energetycznej ze środków prywatnych. Tworzenie takich programów wspierają finansowane ze środków unijnych lub krajowych programy pomocy technicznej (EBI-ELENA, EASME PDA). Innowacyjne programy finansowania w zakresie efektywności energetycznej mają na celu stopniowe zmaksymalizowanie wskaźnika dźwigni funduszy publicznych w stosunku do środków prywatnych. Wreszcie, dostawcy usług finansowych, konsumenci oraz podmioty publiczne i prywatne powinny prowadzić dialog dążący do znalezienia realnych rozwiązań mających na celu zwiększenie skali finansowania w zakresie efektywności energetycznej. UE umożliwia prowadzenie takiego dialogu za pośrednictwem forów zrównoważonych inwestycji energetycznych oraz Grupy Instytucji Finansowych ds. Efektywności Energetycznej (EEFIG).
Prezentacja 10 wiodących projektów
W niniejszej broszurze CORDIS Results Pack przedstawiono 10 szczególnych projektów finansowanych ze środków UE, w ramach których zajęto się opracowywaniem narzędzi i rozwiązań, które pomogą przyspieszyć finansowanie inwestycji w zakresie efektywności energetycznej, jak również wykazano, że rozwiązania te zostały poddane szerokim testom, są gotowe do wdrożenia i mogą być dalej rozbudowywane. W ramach projektu ESI Europe, na przykład, opracowano rozwiązanie „pod klucz” dla przedsiębiorców z sektora MŚP obawiających się ryzyka związanego z inwestowaniem w efektywność energetyczną, które zostało przedstawione odpowiednim MŚP we Włoszech, Portugalii i Hiszpanii i uzyskało już wsparcie ze strony dużych firm ubezpieczeniowych i instytucji finansowych. Następnie możemy przeczytać o projekcie EeDaPP, w ramach którego powstał protokół rynkowy umożliwiający rejestrowanie danych związanych z kredytami hipotecznymi finansującymi nieruchomości energooszczędne, udostępnianych za pomocą wspólnego portalu danych, oraz o projekcie EuroPACE, w ramach którego opracowano skalowalny mechanizm finansowania z podatków, wzorowany na podobnym mechanizmie ze Stanów Zjednoczonych, mający na celu uwolnienie ogromnego potencjału energooszczędnych technologii na potrzeby europejskich gospodarstw domowych. Z kolei w ramach projektu QualitEE opracowano zestaw zawierający narzędzia do oceny jakości i oceny finansowej, wytyczne dotyczące najlepszych praktyk oraz specjalny podręcznik na temat zamówień na potrzeby projektów z zakresu efektywności energetycznej, którego celem jest budowanie zaufania między konsumentami, dostawcami i finansistami. Celem projektu SMARTER jest dostarczenie dowodów na korzyści płynące z bardziej ekologicznego budownictwa i pomoc potencjalnym nabywcom w zrozumieniu, jak najlepiej wykorzystać ten potencjał, a zarazem pomoc inwestorom i deweloperom w zrozumieniu kryteriów wydajności energetycznej. Wreszcie, w ramach projektu SUNShINE podjęto się olbrzymiego przedsięwzięcia, jakim jest wydłużenie okresu użytkowania starych, radzieckich budynków mieszkalnych na Łotwie, przy jednoczesnym zwiększeniu ich efektywności energetycznej. Osiągnięto to dzięki wykorzystaniu umów o poprawę efektywności energetycznej, których kluczową cechą jest to, że dostawca – przedsiębiorstwo usług energetycznych – gwarantuje oszczędność energii.
